Latincesi

Hastalık Tanımı

Takriben 6 mm boyda gri renkte vücudu siyah kıllarla kaplı bir sinek olup, anten açık ve çıplaktır. Yumurtaları beyaz renkte 0.6 - 0.7 mm uzunluğunda 0.2 mm genişli-ğindedir. Larvalar fildişi renginde ön ve arka tarafları ince fıçı biçiminde 5-6 mm boydadır. Bütün mevsim boyunca mevcut olan sinek uygun koşullar bulunduğunda aktif hale geçer. Bu, Ege ve Akdeniz Bölgesinde Mart ayının 2. yarısına rastlar. Sineğin pupadan çıkışı ile preovipozisyon arasındaki süre uzundur. Bu süre 10-18 gün arasında değişmektedir. Bu periyotta sinek çiçeklerle ve diğer tatlı maddelerle beslenir. Yeni sürülmüş ve sulanmış tarlalarda bulunur. Yumurtalarını bahçenin kenarlarına konan taze çiftlik gübrelerine, toprak çatlaklarına ve küçük toprak parçaları altına, bozulmuş organik materyallere ve bilhassa da çiftlik gübresi ile gübrelenmiş tohum yataklarına (Ocak) tek tek veya grup halinde bırakırlar. Inkubasyon süresi çok kısadır. 27°C' de l gündür. Sıcaklık azaldıkça süre uzar. 19°C' de 3 gün 7°C' de 8 gündür. Yumurtadan çıkan larvalar hemen toprak altına girer ve organik materyallerle beslenmeye başlar. Bu arada tohum yataklarında ve ocaklarda çimlenmekte olan tohumları arar. Genç fidelerin saplarında ve kotiledon yapraklarda beslenir. Toplam larva süresi sıcaklığa bağlı olarak değişir. 24 -25°C' de 8-11 gündür. Larva süresi boyunca 3 gömlek değiştirir. Gelişme tamamlanınca zarar verdiği bitkiyi terk eder ve toprağın 5 - 6 cm derinliğinde pupa olur. Pupa süresi 20°C' de 10 gündür. Sineklerin yumurta verimi düşüktür, bir dişi ömrü boyunca 40 - 50 adet yumurta bırakır. Erkek sinekler ortalama 20 - 25 gün, dişiler 30 - 35 gün yaşarlar. Bir dölün tamamlanması için geçen süre sıcaklığa bağlı olarak değişir. Yumurtadan ergine 10°C de 35 gün ve 20°C' de 24-25 gün ve 25°C' de 16-17 gün olarak belirtilmiştir. Döl sayısı Akdeniz Bölgesinde yılda 3, Marmara Bölgesinde 4 olarak saptanmıştır. Zorunlu diapozu yoktur.

Yaşayış

Erginler zararsızdır.Yumurtadan çıkan larvalar tohum yataklarında veya ocaklarda çimlenmekte olan kabak, kavun, hıyar ve fasulye gibi tohumların toprak içindeki gövde (Sak) de ve yeni teşekkül etmiş kotiledon yapraklarda galeriler açmak suretiyle beslenirler. Bitkiler henüz çok genç olduklarından sararır ve kururlar. Ekonomik zararı turfandacılıkta önemlidir. Bazı yıllarda populasyonun çokluğu dolayısıyla ekim, dikim 1-2 defa tekrarlanmaktadır. Dolayısıyla mahsûl geç kalır, değer bakımından ekonomik zararı % 30 - 40 arasında değişmektedir. Ege, Akdeniz, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Marmara bölgesinde yaygındır.

Kültürel Önlemler

Taze çiftlik gübresi yerine yanmış gübrenin kullanılması gerekir.

Kimyasal Mücadele

Üç ayrı ilaçlama yöntemi vardır. Tohum İlaçlaması : Ekimden önce 1 kg tohumu ıslatacak miktarda su içinde 1 ml Diazinon terkipli bir ilaç eritilerek, bu ilaçlı su ile tohum ilaçlanır, bir süre kurutulduktan sonra ekim yapılır. Toprak İlaçlaması: Toprak ilaçlaması Endosülfan ve Trichlorfon terkipli bir preparatla hazırlanan ilaçlı su ile bitki diplerine Can suyu şeklinde verilerek yapılabilir. Bu ilaçlama dikim sırasında veya ilk enfeksiyonların görülmesinden sonra, hem fidelikte (tüplere), hem de tarlaya (ocaklara) uygulanabilir. Ancak her tüpe veya ocağa verilecek ilaçlı suyun miktarı, kök boğazı civarını ıslatacak şekilde kalibrasyonu yapılarak hesaplanır. Bu miktar tüpler için 150 ml civarındadır. Yeşil aksam ilaçlaması : İlk enfeksiyon görülmesinden sonra fidelikte uygulanabilecek yöntemlerden biridir. Diazinon terkipli bir preparatla hazırlanan ilaçlı su ile bitkiler ve çadırın içi, plastik örtünün sathı dahil ilaçlanarak erginlerin ölmesi suretiyle enfeksiyon önlenebilir.

İlaçlama Zamanı

Bir yıl önceden bulaşık olduğu bilinen sebze bahçelerinde ertesi yıl konukçularından biri ekilecekse ekimden önce ocaklar veya tohum yataklarının ilaçlanması yapılmalıdır. Tohum dikiminden sonra ocaklardaki fidelerde bulaşma varsa 100 ocaktan 1-3 ocakta larva veya fide sapında larva görüldüğünde ilaçlı mücadeleye geçilir.