Latincesi

Hastalık Tanımı

Helicoverpa armigera (Yeşilkurt) nin erginleri, 35-40 mm kanat açıklığına sahip kele-beklerdir. Genel görünüşleri bejimsi-kahverengidir. Ön kanatlar erkeklerde grimsi yeşil, yeşilimsi devetüyü veya zeytin yeşili, dişilerde ise kızılımsı kahverengine yakın sarımsıdır. Ön kanatlar üzerinde biri böbrek diğeri daire şeklinde iki leke vardır. Arka kanatlar bej veya sarımsı renkli olup, kanat uçlarına doğru geniş ve siyah renkli birer bant bulunur. Antenler kıl şeklinde ve az tüylüdür. Baş ve toraks, ön kanatların renginde tüylerle örtülüdür. Abdomende bulunan kıllar, baş ve toraksdakilerden daha açık renkli ve kısadır H. viriplaca (Nohut yeşilkurdu)'nm erginleri, ön ve arka kanatları üzerindeki şekillerle diğerinden ayırt edilir. Ön kanatlar açık kahverenginde olup, üzerinde önden arkaya doğru uzanan kavisli iki koyu bant vardır. Arka kanadın dış kısmında koyu bir bant ve bantın ortasında açık renkli bir leke yine kanadın ortasına doğru koyu kahverenginde bir leke bulunur Her iki türde de yumurta 0.4-0.7 mm çapında, krem renginde ve üstten basık küre şeklindedir. Üzerinde uzunlamasına ışınsal çıkıntılar vardır Larvalar yumurtadan yeni çıktığında 1.5-2 mm uzunlukta, kirli beyaz renkte ve üzeri kıllıdır. Bu kıllar, baş ve protoraks siyah renktedir. Olgun larvanın boyu 40­45 mm'dir. Sırt kısmında yeşil, kahverengi ve san renkte bantlar yanlarda da san birer bant bulunmaktadır Pupa 20-23 mm boyunda olup rengi önce yeşil sonra kızıl kahverengine döner Yeşilkurt kışı toprakta pupa olarak, 3-8 cm derinlikte geçirmektedir. İlkbaharda nisan sonu mayıs başından itibaren ilk kelebekler görülmeye başlar. Kelebekler genellikle akşamüzeri uçuşurlar. Dişiler yumurtalarını konukçu bitkilerin yaprak, meyve ve taze sürgünleri üzerine tek tek bırakırlar. Bir dişi 700-1500 kadar yumurta bırakabilmektedir. Yumurtaların kuluçka süresi 2-10 gündür. Larvalar gelişmelerini sıcaklığa bağlı olarak 11-31 günde tamamlayarak toprakta pupa olurlar. H.armigera pupa süresi 20 gündür ve yılda 3-5 döl verir. H.viriplaca ise yaz başlangıcında pupa olur ve yılda 1 döl verir

Yaşayış

Yeşilkurtta zararı larvalar yapar. 1. ve 2. dönemde yapraklarla beslenen larvalar daha sonra domates, biber, patlıcan bamya, nohut ve mercimek gibi sebzelerin meyvelerini delerek içine girer ve orada beslenir. Bir meyveden diğerine geçmek suretiyle de birçok meyvenin zarar görüp çürümesine neden olurlar. Nohut yeşilkurdu ise nohut ve mercimeklerin yaprakçık, çiçek, filiz, kapsül ve tohumlarında beslenerek zarara neden olur. Her iki tür de Güneydoğu Anadolu, Ege, Akdeniz ve Orta Anadolu Bölgesinde yaygındır.

Kültürel Önlemler

Tarlada ve çevresinde yabancı ot temizliği, çürük domateslerin tarlada bırakılmayıp imha edilmesi, bulaşmaların azalmasına yardımcı olur. Hasat döneminin sonunda derin sürüm yapılarak pupaların ölmesi sağlanır. Nohutta geç ekim yapılmalıdır. Doğal düşmanların korunması ve etkinliğinin artırılması için gerekli önlemler alınmalıdır. Özellikle üretim dönemi başında zararlıya karşı kimyasal ilaç kullanılmamalı, diğer zararlılara karşı kullanılan ilaçlarda da doğal düşmanlara yan etkisi en az olan bitki koruma ürünleri tercih edilmelidir.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama Zamanı

Bunun için domates, biber, bamya ve nohutta Ege Bölgesinde 15 mayıstan itibaren tarlaya köşegenler doğrultusunda girilip, tarlanın büyüklüğüne göre 50-100 bitki kontrol edilerek, bitkinin çiçek, yaprak, sap, meyve ve sürgünlerinde, yumurta ve larva aranır. 100 bitkiden 5'i bulaşık bulunmuşsa derhal mücadeleye geçilir. Nohut ve mercimekte mücadele zamanının belirlemek için bölgelerin ekolojik özellikleri dikkate alınarak, nisanın 2. yansından itibaren kontrollere başlanmalıdır. Kontrollerde (50x50 cm=l/4m2)lik çember kullanılır. Atılacak çember sayısı tarlanının büyüklüğüne bağlı olarak aşağıdaki ölçülere göre saptanır. Atılan çember içindeki bitkiler silkelenerek yere düşen larvalar sayılır, kaydedilir. Sayım sonucunda m"'de ortalama 5 larva saptandığında mücadeleye karar verilir. İlaçlamadan 10 gün sonra tarlalar tekrar kontrol edilir. İlaçlamayı gerektirecek yoğunluk varsa ilaçlama tekrarlanır.