Latincesi

Hastalık Tanımı

Kırmızıörümcekler konukçu bitkilerin yapraklarının alt yüzünde ördükleri ipeğimsi ağlar arasında yaşarlar ve çoğu zaman ergin, larva, nimf ile yumurta dönemlerini bir arada görmek mümkündür. Pamuk kırmızıörümceği (Tetranychus cinnabarinus): Dişilerin vücut uzunluğu 0.4 mm, genişliği 0.3 mm, abdomeni kırmızı, sefalotoraksı san renklidir. Dişiler bir süre beslendikten sonra parlak ve koyu kırmızıya dönüşmektedir. Kırmızı uçlu olan bacakları ve vücutları kıllıdır. Vücutlarının sırt kısmında 4 parçalı siyah leke vardır. Dişiler erkeklerden daha iri olup abdomenleri ovaldir. Erkeğin vücut uzunluğu 0.3 mm, genişliği 0.2 mm, bacaklarının uçları ise sarı renklidir. Sefalotoraksın üzerindeki iki kırmızı benek çok belirgindir. Erkeklerin abdomenleri ise geriye doğru daha incedir. Erkekler dişilerden daha hareketlidir. İki noktalı kırmızıörümcek (T. urticae): Esas rengi yeşilimsi olup, sarımtırak koyu yeşil veya kahverengimsi yeşil de olabilir. Dişinin vücut uzunluğu 0.3-0.5 mm, genişliği 0.2-0.3 mm'dir. Sırtta diken gibi kıllar vardır. Erkekler dişilerden küçük olup. Pamuk kırmızıörümceğinde olduğu gibi abdomen arkaya doğru daha incedir. Vücut ortasına yakın mesafede iki tarafta bir çift siyah leke bulunur. Her üç türün de sırt kılları diken gibidir. Erginlerin dört çift bacaklı olmalarına karşılık larvaları üç çift bacaklıdır. Her iki türün yumurtası küre şeklinde olup, çapı 0.1 mm kadardır. Yumurtanın rengi önceleri şeffaf ve beyaz, açılmaya yakın hafif kırmızı ve sarı renk almaktadır. Yumurtadan yeni çıkmış larvanın rengi her iki türde açık sarı ile uçuk kırmızı rengindedir. Oval biçiminde olan yeni larvalar beslendikten sonra rengi koyulaşır ve ergine benzerler. Üç çift bacaklı olan larva döneminde vücut kıllıdır. Nimfler 4 çift bacaklıdırlar. Proton im f dönemi şekil bakımından ergine benzer, yeşilimsi sarı ve hafif kırmızı rengindedir. Bu dönemde beslenme ve hareket daha fazla olup, erkek ve dişileri birbirinden ayırmak zordur. Sefalotoraks üzerinde T. cinnabarinus'da iki kırmızı ve T. urticae"de ise iki siyah benek ile vücut üzerindeki kıllar belirgin olarak görülür. Deutonimf döneminde her iki türde erkek ve dişi birbirinden ayırt edilebilir. Ergin olana kadar bir larva ve iki nimf dönemi ile dönemler arasında bir sakin dönem geçirirler. Erkekler dişilerden daha narin ve daha küçük olup abdomen uçları sivridir. Sefalotoraks üzerinde benekler dişilere göre daha belirgin görülür. Bu dönemin sonunda ergin kırmı-zıörümcekler meydana gelir. Erginler kışı kırmızı veya turuncu renkli kışlık formda, dökülen yaprakların altında ve toprak parçaları arasında diyapoz halinde geçirir. Zorunlu diyapoz yoktur. Kışı ılık geçen bölgelerde ve seralarda yıl boyunca yaşayıp üremelerine devam ederler. Kışı geçiren dişiler ilk döllerini yabancı otlarda verirler. Tarla kenarı ve içindeki yabancı otlardan, bulaşık fidelerden sebzelere geçerler. Yaprakların alt yüzünde, yaprak damarları boyunca ördükleri ağlar arasına yumurtalarını tek tek bırakırlar. Yaprak sapına yakın ana damarın çevresinde ve yaprağın kenarlarına doğru daha yoğun yumurta bırakır. Kırmızıörümcekler ergin olur olmaz çiftleşir ve yazın yaklaşık bir gün beslendikten sonra yumurta koymaya başlar. Bir dişi ömrü boyunca 100-200 yumurta koyabilir. Yumurtalar sıcaklığa bağlı olarak 3-5 günde açılır. Larvalar 8-15 günde ergin olurlar. Döl adedi bulundukları bölgenin iklimine ve üzerinde yaşadığı konukçuya göre değişir. İklim koşullarına ve bölgelere göre bir dölünü 10-20 günde tamamlar. Yılda 10-12 döl verirler.

Yaşayış

Üzerinde yaşadığı bitkinin yaprak Özsuyunu emerek beslenirler. Emgili yaprak sararır. Bitkinin klorofil miktarı azalıp özümleme geriler ve yapraklar kıvrılarak dökülür. Zarar görmüş bitkilerden alınan ürünün kalite ve kantitesi düşer. Yoğun olduğu bitkilerin üzeri ağ tabakası ile kaplanmış gibi görülür ve bitkiyi kurutur. Tetranychus türleri Patates Y virüsü (PVY) ve Tütün halka leke virüsünün (Tobacco ring spot) vektörüdür. Başta Ege. Akdeniz. Trakya ve İç Anadolu olmak üzere ülkemizin hemen her yerinde bulunan zararlılardır.

Kültürel Önlemler

— Zararlı ile bulaşık bitki artıkları toplanarak sera veya tarlalardan uzaklaş­tırılmalıdır. — Toprak işlemesi yapılarak kırmızı örümceklerin kışladıkları bitki anıkları toprağa gömülmelİdir. — Tarla içindeki yabancı otlarla mücadele edilmelidir. — Gereğinden fazla azotlu gübreler kullanılmamalıdır. Doğal düşmanlardan, özellikle Phytoseidler, Coccinellidler ve predatör tripsler biyolojik mücadele açısından çok önemlidir. Bu faydalıların korunması ve etkin­liklerinin artırılması İçin gereken Önlemler alınmalı ve faydalılara yan etkisi az olan ilaç seçimine önem verilmelidir. Sebzelerde kırmızıorümceğe karşı Phytoseiulus persimulis ile biyolojik mücadele başarılı bir şekilde yapılabilmektedir.

Kimyasal Mücadele

Bitkinin her tarafı ilaçla kaplanacak şekilde uygulama yapılır.

İlaçlama Zamanı

Yaprakların alt yüzünde bulundukları ve gözle zor görüldükleri için büyüteç ile yaprakların alt yüzü incelenmelidir. Sebze bahçelerinde ilk sayım için çiçeklenme döneminde araziye parsellerin köşegenlerinden çapraz olarak girilir. 3-5 adımda bir, bitkinin dip ve orta yapraklarında kırmızıörümcek nimf ve erginlerinin sayımı yapılır. Dekar başına incelenmesi gerekli yaprak sayısı fasulye gibi ufak yapraklı bitkilerde 20, hıyar ve patlıcan gibi iri yapraklı bitkilerde ise 10 adettir. Yapraklar üzerindeki canlı kırmızıörümcekler büyüteç ile sayılıp kayıt edilir. Toplam canlı kırmızıörümcek sayısı sayılan yaprak adedine bölünür. Bir yaprağa düşen canlı kırmızıörümcek sayısı bulunur. Fasulye gibi ufak yapraklı sebzeler için yaprak başına ortalama 3 adet canlı kırmızıörümcek, patlıcan gibi iri yapraklı sebzeler için ise yaprak başına ortalama 5 adet canlı kırmızıörümcek bulunduğunda mücadeleye karar verilir.