Latincesi

Hastalık Tanımı

Erginin kanat açıklığı 13-17 mm'dir. Kanatlan çok dar, vücut ince uzun olup 9-10 mm kadardır. Antenler vücuttan daha uzundur. Ön kanatlar grimsi kahve renkli üzeri koyu kahve renkli irili ufaklı noktalıdır. Alt kanatları da ince uzun olup gri renkli ve kenarlarında saçak bulunur. Yumurta; 0.5 mm uzunluğunda oval, parlak krem rengindedir. Larvanın rengi beslendiği bitkiye göre değişir. Patates yumrularıyla beslenenlerde vücut pembemsi beyaz, yapraklarıyla beslenenlerde yeşil, patlıcan yapraklarını yiyenlerde ise daha koyudur. Baş, koyu kahverengidir. Olgun larva 10-12 mm uzunluğundadır. Pupası ince dokulu beyaz bir kokon içinde teşekkül eder. Önceleri yeşilimsi gri, sonra kahverengi olur. Boy 6-7 mm' dir. Zararlı kışı ambar veya tarlada kalmış patatesler üzerinde yumurta ve larva halinde geçirir. Ege ve Marmara Bölgesin'de mart sonu ile nisan başında, Samsun Bölge-si'nde nisan sonlarında görülmeye başlayan kelebekler çıkıştan 2-4 gün sonra çiftleşerek yumurta bırakmaya başlarlar. Kelebekler gece aktiftirler. Yumurtalar Solanaceae familyası bitkilerinin yapraklarının alt yüzüne, çiçek ve tomurcuk yapraklarına, sürgünlere bırakılır. Adana Bölgesi dışındaki bölgelerde zararlı ekonomik bir patates zararlısı olup yumurtalar toprak sathına yakın yumruların gözlerinin civarına, yarık ve çatlaklara ve hasadı yapılarak toprak üstüne yığılmış patateslere bırakılır. Bir dişi 150-200 yumurta bırakır. Ekolojik koşullara bağlı olarak erginlerin ömrü 4-13 gün, yumurtaların kuluçka süresi ise 3-15 gündür. Çıkan larvalar tarlada yaprak ve sürgünlerde, ambarda patates yumrularında galeriler açarak beslenirler. Larva dönemi 7- 26 gün arasında değişir. Gelişmesini tamamlayan larva patlıcanların tepe sürgünlerinde taze yapraklarda ördüğü bir kokan içersinde pupa olur. Patateste ise yumruyu terk ederek göz çukurlarında, çuvallar üzerinde, bitki artıkları veya duvar aralıklarında beyaz bir kokon örerek pupa olur. Pupa süresi 6 - 30 gün arasında değişir. Zararlı Adana'da 6-7, diğer bölgelerde 4-6 döl vermektedir.

Yaşayış

Patates güvesi konukçu bitkilerin gövde, yaprak, sürgün ve yumruları üzerinde zarar yapmaktadır. Patlıcan, patates ve tütün yapraklarında bulunduğunda yaprağın iki epidermisi arasında beslenerek yapraklarda kahverengi lekeler meydana getirmektedir. Böylece tütünlerin kalitesi düşer. Patateste, yaprakta başlayan zararın gövdeye doğru ilerlemesi ile genç sürgünleri kurur. Ayrıca patates yumruları üzerinde beslenen larvalar kabuk altında galeri açmak suretiyle yumruyu delik deşik ederler. Ayrıca bu patatesler bakteri ve fungus bulaşmalarını daha çabuk alarak çürürler. Tarlada yumruya bulaşan zararlı ambarda uygun şartları bulunca, yıl boyunca yaşayışına devam ederek, bir çok döl verir. Yoğunluk arttıkça zarar % 100'e kadar yükselir. Adana Bölgesi'nde larvalar patlıcan bitkilerinin önce taze yapraklarında beslenir ve bunları çıkardıkları beyaz iplikçiklerle sararak bükerler. Çiçeklerde beslenerek meyve tutumunu engellerler. Bulaşmanın çok olduğu yıllar zarar %30-70 arasındadır. Patates güvesi Türkiye'de iç karantina zararlıları listesine dahil olup özellikle Ege, Marmara, Karadeniz ve Güney Anadolu bölgelerinde bulunmaktadır.

Kültürel Önlemler

Patates güvesi bulaşmalarına engel olmak için, patateste boğaz doldurma ve bakım işlemlerinin iyi yapılması gerekir. Hasat zamanında solmuş bitkilerden kelebeklerin ve larvaların patates yumrularına göç etmesini önlemek için bu bitkiler hasattan önce kesilip yakılmalıdır. Hasat edilen patatesler yığın yapılmadan taşınmalı, öğleden sonra ve akşam üzeri kelebeklerin yumurta bırakmalarına meydan verilmemelidir. Hasat sırasında, yumrular kontrol edilerek enfekteliler ayrılmalıdır. Ambarlardaki temiz ürünün dışardan meydana gelebilecek bulaşmadan korunması için, pencerelere kelebeklerin geçmeyeceği sıklıkta kafes tellerinin takılmasına, ambara bulaşık çuval ve malzemenin konulmamasına, boş ambar temizliğine ve ilaçlamasına özen gösterilmesi gerekir. Zararlı 10°C' nin altında gelişmediğinden, patatesler bu sıcaklığın altında emniyetle ambarlanabilir.

Kimyasal Mücadele

Tarla ilaçlamalarında sabah erken saatlerde verilen dozlarda ilaçlama yapılmalı, bitkinin her tarafının ilaçlanmasına dikkat edilmelidir. Boş ambarda, ilaçlamaya başlamadan önce, ambarın her tarafı sert bir süpürge ile iyice süpürülerek toplanan pislikler yakılır. Bütün delik ve çatlaklar gözden geçirilerek onarılır. Ambarın her tarafının yüzey ölçüleri hesaplanarak, yukarda belirtilen ilaçlardan biri, yüzeye püskürtülür, metrekare üzerinden önerilen ilaç miktarı, hiç kuru yer kalmayacak şekilde bütün yüzeylere püskürtülür. Koruyucu ilaçlamada patatesler, 50 cm' yi geçmeyecek yükseklikte ve düz olarak yayılmalıdır. Yapılan patates yüzeyi m^ olarak hesaplanarak, önerilen dozda ilaç, muntazam şekilde atılmalıdır.

İlaçlama Zamanı

Tarla ilaçlamaları Yapılan sürveylere göre % 2-3 oranında bulaşma görüldüğünde ilaçlamaya başlanır. Boş ambar ilaçlaması Boş ambar ilaçlamalarında, EC veya WP tipi ilaçlar kullanılır. Ambarın tamamen boş olması ve ürün konmadan 20-25 gün önce ilaçlanması gerekir. Koruyucu ilaçlama Hasattan sonra , ürün ambara konurken yapılmalıdır. Patatesler Malathion ile ilaçlanır.