Latincesi

(Sciaridae, Phoridae, Cecidomyiidae)

Hastalık Tanımı

Erginleri 2-5 mm, larvaları 2-8 mm boyundadır. Mantar sinekleri başlıca üç grupta toplanabilir. Bunlar, Sciaridae, Phoridae ve Cecidae familyalarına dâhil türlerdir. Sphaeroceridae ise nadiren görülür ve daha çok kalitesiz kompostlarda bulunur. Sciaridae (Mantar sinekleri): Kompost zararlısıdır. Agaricus sp. miselyumlarınm yeterince sarmadığı kompostu tercih eder. Kompostun kokusu ergin sinekleri cezbeder. Pastörizasyon sonrası kompost soğuduğunda tehlike oluştururlar. Erginler genellikle 3-4 mm boyundadır. Mantarla beslenen bazı türler biraz daha büyüktür. Bu türler, antenlerinin uzun olmalarıyla diğer mantar sineklerinden çıplak gözle kolayca ayırt edilebilirler. Dişiler 50-200 adet yumurtayı kompost içine bırakır. Yumurtadan çıkan larva 4 gömlek değiştirir ve pupa olmadan önce 1-8 mm uzunluğundadır. Başın, parlak siyah olması ile kolayca tanınır. Çürüyen bitki artıkları zararlı için uygun bir ortamdır. Larva pisliklerinin birikmesi mantar gelişimini engeller. Agaricus sp. miselinin ürettiği salgı, larvayı engellemesine rağmen larvalar mantar üzerinde görülebilir. Yoğun bulaşmalarda larvalar mantaı şapkalarım oyarak zarar verir. Phoridae (Gübre sinekleri): Erginleri 2-3 mm boyunda, kambur şekilde ve gösterişsiz antene sahiptir. Mantarda beslenirken meydana getirdikleri deliklerden çıkarken hızlı ve telaşlıdırlar. Renkleri kahverengi ve siyahtır. Bu sinekler 12°C*nin altında uçamazlar. Bu sebepten kasımdan mart ayına kadar mantar üretim tesislerine bulaşmaları mümkün değildir. Mantar sineklerini misel kokuları cezbeder. Dişi ortalama 50 yumurtayı gelişmekte olan miselin yakınına bırakabilir. Yumurtadan ergin oluncaya kadar geçen süre 24°C de iki haftadır. Larvalar beyaz, bacaksızdır. Bazı türler galeri açmalarına karşın bu türün larvaları gelişmekte olan miselyumlarla beslenir. Ayrıca bu sinekler Verticillium gibi hastalıkları da yayabilirler. Cecidomyiidae (Gal sinekleri): Erginleri nadiren görülen ufak sineklerdir. Genellikle larvalar 1 mm boyundadır. Larvaları türlere göre beyaz veya turuncu renklidir. Kompostta çok hızlı bir şekilde çoğalma kabiliyetine sahiptirler. Kompost sulandığında yoğun olarak çoğalan larvalar mantara geçerler. Aynı zamanda mantarın çürümesine sebep olan bir bakteriyi de taşırlar.

Yaşayış

Mantar sinekleri üründe verim kaybı, kompostta bozulma, misellerde beslenme, vektör olarak hastalık taşıma gibi sorunlara neden olurlar. Ayrıca toplama, paketleme ve pazarlama işlemleri sırasında uçuşarak rahatsızlık verirler. Bazı mantar sineklerin larvaları, örtü toprağı ve kompost içindeki miseli yer, bazıları mantar içinde delikler açar, bazıları da her ikisini de yapar. Larvalar yoğun popülâsyonda yataktaki misellerin önemli kısmını tüketirler. Larvalar üç hafta içinde pupa olurlar. Pupa dönemi genellikle sıcaklığa bağlı olarak bir iki hafta sürer. Düşük sıcaklıklarda çok yavaş gelişir, 8°C'de üreme tamamen durur.

Kültürel Önlemler

— Çiftlik ve çevresinde mümkün olan tüm hijyenik koşullar sağlanmalıdır. — Kompost, tekniğine uygun yapılmalıdır. — Kullanılmış kompost ve mantar kalıntıları çiftlikten uzaklaştırılmalıdır. — Üç haftalık misel gelişimi süresince havalandırma bacaları ve kapıları sinek teli ile kapatılmalıdır. — Mantar çiftliklerinin etrafına kompost artıkları bırakılmamalıdır. — Temiz hava girişine ve kirli hava çıkışma ince sinek teli takılmalıdır. — Kullanılan alet ve malzemeler %2'lik formaldehit ile dezenfekte edilmelidir. Bulaşık evlerin izolasyonu hayati önem taşır. Flaş aralarında temizlik yapılmalı, odalar dezenfekte edilmelidir. Flaş aralarında filtreler yenilenmeli, kapı aralıkları iyi izole edilmelidir. Fiziksel Mücadele — Kompost pastörizasyonu, 58-60°C,de en az 5-6 saat olmalıdır. — Mantar sineklerinin larvaları, kompost 55°C"de 5 saat veya 60°C'de 3 saatte tutulduğunda ölürler

Kimyasal Mücadele

Ülkemizde bu zararlılara karşı ruhsatlı ilaç bulunmamaktadır. Bu nedenle kimyasal mücadele önerilmemektedir.

İlaçlama Zamanı

Ülkemizde bu zararlılara karşı ruhsatlı ilaç bulunmamaktadır. Bu nedenle kimyasal mücadele önerilmemektedir.