Latincesi

Hastalık Tanımı

Tahıl kist nematodları bir grup olarak değerlendirilmektedir. Bu grup içinde yer alan nematodlann en önemlileri H.avenae (Wollenweber), H.fılipjevi (Madzhidov), H.mariı Mathews, H.bifenestra Cooper, Kiri Mathevvs, K.hordecalis Andersson ve K.iatipons Franklin'dur. Bu nematodlar morfolojik olarak birbirlerine çok benze­mektedir. Ülkemizde tespit edilen türler H. avenae, K iatipons ve K filipjevV

Yaşayış

Dişilerin beslenmesi sonucu kök dokusunda oluşan dev hücreler, bitkinin kökle­riyle su ve besin alımını kısıtlar. Bulaşık köklerde çatallanma, şişkinlik, kütleşme ve genellikle mayıs ayından itibaren de kökler üzerinde beyaz kistler görülür. Bitkilerin toprak üstü aksamındaki belirtiler tipik değildir. Yapraklarda özellikle azot ve fosfor gibi elementlerin eksikliğine benzer renk açılmaları ile büyümede gerileme gözlenir. Kistlerin tarladaki dağılımları homojen değildir. Bunun sonucu olarak lokal başlangıç enfeksiyonları görülür. Topraktaki kist yoğunluğunun "10 yumurta+larva/g toprak" olması durumunda, hektar başına buğdayda ortalama 188 kg ve arpada 75 kg ürün kaybına neden olduğu saptan mıştır. Ülkemizde kışlık buğdayda %35 oranında verim kaybına neden olduğu bulunmuştur. Avrupa'da yıllık 3 milyon £, Avustralya'da yıllık 72 milyon AUS$ ürün kaybına neden oldu­ğu bildirilmiştir. Avustralya'da-ki zararı, nematoda dayanıklı çeşitlerle büyük oranda azaltıl­mıştır. Yurdumuzda Ankara, Adana, Eskişehir, Konya ve Sivas illerindeki hububat ekiliş alanlarında tespit edilmiştir. Orta Anadolu bölgesinde tahıl alanlarının %79'unun kist nematodlan ile bulaşık olduğu bulunmuştur.

Kültürel Önlemler

Kist nematodlan bulaştıktan sonra eradike edilmesi çok zor bir grup olduğundan, karantina tedbirlerinin üzerinde önemle durulmalıdır. Bulaşık toprağın temiz yerlere taşınmaması için gerekli önlemler alınmalıdır. Bulaşık alanların tespiti amacıyla yapılacak sürveylerde; a) Bulaşık alanları belirlemek üzere hububatın süt ve sarı olum dönemlerinde köklerde kist kontrolleri b) Bulaşık tarlalardaki yoğunlukları belirlemek amacıyla hasat sonrası alınan toprak örneklerinde kist ve bu kistlerden elde edilen yumurta ve larva sayımları yapılabilir. Yeşil aksam dönemi kontrollerinde, tarlanın kenarından ortasına doğru 10-50 adım yürünerek örnek alma ve sayım noktaları belirlenir. Bu duraklama noktalarında tarlaların büyüklüğüne göre incelenecek bitki sayısı tesadüfen saptanır. Farklı yönlerde olmak üzere 200 dekara kadar 20; daha büyük tarlalar için 60 sıra ve her sıra üzerinde 50-100 hububat bitkisi incelenir. Bodurlaşma, çalılaşma ve sağlıksız gelişme gözlenen bitkilerden en az 10 adet köklenerek bu bitkilerin üst aksamları kesilmek suretiyle, kökleri laboratuvara getirilir ve stereomikroskop altında beyaz kistler aranır. Yeşil aksam dönemi kontrollerinin yapılamadığı durumlarda, hasat sonrası dönemde olgunlaşan kistler toprağa dökülmüş olduğundan, toprak örnekleri aşağıdaki yönteme göre alınarak yetkili laboratuvarlara teşhis için gönderilir. Toprak örneği, birim sahayı tamamen temsil edebilecek nitelikte olmalıdır. Birim alan 0-10 da olarak kabul edilmektedir. Birim alanın zikzak çizilerek 50 ayrı nok­tasından toprak sondası yardımı ile 0-10 cm toprak derinliğinden örnekler alınır. Her bir örneğin alındığı noktalar arası mesafe en fazla 15 m olmalıdır. Alınan toprak örnekleri paçal yapılarak 4-5 kg'ı ayrılır ve torba içine konularak etiketlenir. Laboratuara getirilen örnekten 100 gr'lık üç alt örnek ayrılarak kist elde edilir. - Konukçu bitkilerin mevcut olmaması durumunda Tahıl kist nematodunun tarladaki yoğunluğu azaldığından; ekim nöbeti en etkili mücadele yöntemi arasında yer almaktadır. Graminae dışındaki bitkilerle, özellikle yemlik ve yemeklik baklagillerle yapılan 2-3 yıllık ekim nöbeti, nematodun popülasyon yoğunluğunu düşürebilmektedir. - Bu nematoda karşı bilinen dayanıklı arpa çeşitleri, Abed Rex, Brage, Chevalier. Primus, Emir, Galleon, Drost, Ortolan. C.T.8147, Nile, Atheinas: dayanıklı yulaf çeşitleri Avon, Panema, Nelson Mülga ve Guyra; dayanıklı buğday çeşitleri Loros, Festiguay, Katyü'dir. - Erken ekimin bazı avantajları olmakla birlikte iklim koşullarının erken tohum yatağı hazırlanmasına uygun olduğu durumlarda uygulanabilir.

Kimyasal Mücadele

Fümigant etkili bir ilaçla ekim öncesi toprak ilaçlaması yapılabilir

İlaçlama Zamanı