Latincesi

Hastalık Tanımı

Zeytin kara koşnili 7 ayrı biyolojik dönem göstermektedir. Yumurta, uzunca oval, ilk anda parlak krem renkli, embriyonun olgunlaşmasıyla turuncu renkte ve yumurtalı dişinin kabuğu altındadır. Aktif larva, turuncuya yakın sarı renkte ve hareketlidir. Başının iki yanında nokta halinde siyah bir çift göz ve bunların önünde 6 segmentli antenler mevcuttur. Birinci dönem larva, yassı ve hareketsizdir. Renk önce sarı, sonradan koyulaşmakta, sırtta boydan boya omurilik gibi bir çıkıntı belirlenmektedir. Anten ve ayaklar vücuda yapışarak hareketliliğini kaybetmiştir. İkinci dönem larva; Sarımsı bej renkte, sırtta (H) harfi belirmekte ve çevresinde koyu kahverengi leke oluşmaktadır. Birinci dönem larvaya oranla vücut yüksekliği artmıştır. Üçüncü dönem larva; Kremsi bej renktedir. Enine ve boyuna daha çok gelişmiş, yükseklik artmış ve (H) harfi iyice belirlenmiştir. Yumurtasız ergin (Yumurtasız dişi) başlangıçta mat gri, olgunlaştıkça kirli gri renk almaktadır. Yükseklik yarım küre şeklinde (H) harfi çevresi iyice çukurlaşrnış, mum tabakası iyice belirmiştir. Yumurtalı ergin (Yumurtalı dişi), mat siyahımsı koyu kahve renktedir. Akıntı ile bulaştığı zaman parlak görünüşlüdür, yüksekliği tam yarım küre şeklini almış (H) harfi görüntüsü daha az belirli ve mum tabakası sertleşmiştir. Kışı genellikle yapraklarda 2. ve 3. dönem larva halinde geçirmektedir. Bu arada diğer dönemlere de rastlanmaktadır. Kışı geçiren larvalar havaların ısınması ile sürgünlere göç etmekte buralarda yumurtasız dişi dönemine girmektedirler. Yumurtalı dişi dönemine geçiş, Akdeniz bölgesinde nisan sonlarında, Ege Bölgesinde mayıs sonlarında, Marmara ve Karadeniz bölgesinde de temmuzdadır. İlk inficar, Akdeniz Bölgesinde mayısta, diğer bölgelerde haziranda görülmeye başlanır ve inficar periyodu 1-3 ay kadar sürer yumurtalar ana kabuğu altında açılır ve aktif larvalar ana kabuğu altından çıkarak yaprak, sürgün gibi yeşil aksama dağılırlar. Yaz boyunca çıkan aktif larvalar 1-7 gün yaprak ve sürgünlerde dolaşarak kendilerine elverişli yer bulduktan sonra buralara yerleşerek 1. dönem larva haline geçerler. Yaz sonlarına doğru 2. ve 3. dönem larva olurlar ve kışa bu durumda girerler. Ancak bazı bireyler ilk inficardan sonra yaz boyunca gelişmelerini hızla tamamlayarak sonbaharda tekrar aktif larva vermekte, böylece kısmen 2 bir döl görülmektedir. Zeytin kara koşnilinin üreme gücü yüksektir. Bir ana kabuğu altında 500-3000 civarında yumurta sayılabilir. Ancak kışın sıcaklık 5-6 gün O°C altına düştüğü takdirde. yaz aylarında da kuru sıcakların etkisiyle önemli ölçüde doğal ölüm görülmektedir.

Yaşayış

Zeytin kara koşnili larva ve ergin dönemlerinde ağacın özsuyunu emerek beslenir ve aynı zamanda salgıladığı tatlı madde bütün ağacı sarar. Saprofit mantarlar bu tat!; maddede çabuk ürediğinden karaballık hastalığı (fumajin) meydana gelir. Bir yandan öz-suyun emilmesi, diğer yandan karaballığın fotosenteze engel olması ağaçları zayıflatır ve üründe azalmalar olur. Koşnilin yoğunluğu arttıkça yaprak ve meyve dökümleri ile dallarda kurumalar başlar. Böyle zamanlardaki ürün kaybı % 60-70 kadardır. Daha sonraki yıllarda ağaçlar hiç meyve vermez olurlar ve çalılaşmalar görülür.

Kültürel Önlemler

Koşnil kuvvetli ağaçlarda daha az yaşama şansı bulabildiğinden çeşitli sebeplerle zayıf düşmüş ağaçlan kuvvetlendirmek gerekir. Bu amaçla kuruyan dallar kesilmeli, ağaçların hava alması için budama ve aralama yapılmalı, gübrelemeye önem verilmelidir

Kimyasal Mücadele

İlaçlamalar tam bir lavaj şeklinde yapılmalıdır.

İlaçlama Zamanı

Zeytin kara koşniline karşı kış ve yaz ilaçlamalarından biri uygulanmalıdır. Kış Mücadelesi, ergin oranının % 10'dan az olduğu bahçelerde hasattan sonra aralık - şubat aylarında don olasılığı olmayan günlerde tek uygulama şeklindedir. İlaçlama sırasında ağacın uyanmamış olması, hava sıcaklığının 4-14 °C arasında olması gereklidir. Yaz Mücadelesi; iki uygulamalı olup, aktif larva çıkışına göre saptanır. Bu amaçla ilaçlama yapılacak bahçelerde aktif larva çıkışlarının yoğunlaşması ile her bahçeyi temsil edecek sayıda ağacın 4 yönündeki 20-25 cm. uzunluğundaki sürgünler üzerinde bulunan o yıla ait yumurta dişiler kontrol edilmelidir. Yumurtalı dişilerin %50'sinin boş olduğu devrede birinci % 90'inin boş olduğu devrede de ikinci ilaçlama yapılmalıdır. Mevsim başında % 70 - 80 oranında parazitlenme saptanan bahçelerde ilaçlama yapılmamalıdır.