Latincesi

(Lepidosaphes ulmi (L.) (Hom.: Diaspididae)

Hastalık Tanımı

Ergin dişinin kabuğu virgül şekli ile midye şekli arasında 2.0-3.3 mm boyundadır. Renk grimsi kahverengidir. Erkek pupanın kabuğu ise 1.0-4.5 mm arasında oval, arka kenarı kavislidir. Kabuk ön kısmında daralır. Kabuklan üzerinde baş tarafta portakal sarısı renginde birinci dönem larva kabuğu vardır. Kabuk altındaki dişi, şeffaf beyaz renkte, ön tarafı dar, pygidium geniş ve yuvarlakçadır. Erkekleri kanatlı olup, bir çift kanatlan vardır. Kışı ana kabuğunun altında yumurta döneminde geçirir. Bir dişi 1169 yumurta bırakır. Birinci döle ait ilk larva çıkışı genellikle ilkbaharda nisan ayı sonu, mayıs ayı başlarında, elma ağaçlarında çiçek taç yapraklarının 3/4'ü döküldüğü bir zamanda meydana gelir. Yumurtadan yeni çıkan larvalar kanatsız, şeffaf, beyaz renkte ve sadece bu dönemde hareketlidirler. Larvalar kısa bir müddet bitki üzerinde dolaştıktan sonra, ana kabuğu çevresinde veya uygun buldukları yerde hortumlarını bitki dokusuna sokarak kendilerini tespit eder ve beslenmeğe başlarlar. İlk larva çıkışından 34-37 gün sonra, erkek pupa kabuklarının altında kanatlı erkekler çıkar, dişiler de ergin döneme geçerler, erkeklerin ağız parçaları körelmiştir, beslenemezler. Çiftleşmeden kısa bir süre sonra ölürler. Dişiler 24-32 gün beslendikten sonra haziran sonu temmuz başlarında yumurtlar ve yumurtlama sona erince ölürler. Yumurtalardan yaklaşık temmuz ortalarına doğru ikinci döl larvaları çıkar, yaz sonlarına kadar beslenir ve eylül ortalarında tekrar yumurtlamaya başlarlar. Bu yumurtalar kışı geçirir.

Yaşayış

Hortumlarını bitki dokusuna sokup kendilerini tespit ettikten sonra dal, yaprak, meyve sapı ve meyve, hatta gövdeye kadar yerleşip bitki özsuyunu emerek zararlı olurlar. Bir taraftan bitki özsuyu ile beslenirken diğer taraftan da bitki için zehirli madde salgılarlar. Kontrol altına alınmadığı ve yoğunluğun çok fazla olduğu yerlerde ağaçları ve fidanları kurutabilirler. Meyve üzerine yerleşenler meyvenin gelişmesini engeller, kalitesinin düşmesine neden olurlar. Başta Orta Anadolu Bölgesi olmak üzere. Karadeniz, Akdeniz, Ege ve Doğu Anadolu Bölgelerinde bulunmaktadır.

Kültürel Önlemler

Virgül kabuklubitinin Ege Bölgesi Muğla Datça bademlerinde Aphyüs mytilaspi-dis (Le Baron) (Hym.: Aphelinidae) isimli paraztoidi ile, akarlardan Hemisarcoptes malus (Shimer) (Acarina : Hemisarcoptidae) ve Cheletogenes ornatus C. and F. (Acarina .: Cheyletida) isimli predatörleri; ayrıca Antalya ili Elmalı ve Korkuteli ilçeleri elma bahçelerinde A.mytüaspidis ve H .malus 'a ek olarak predatörlerden Temmostethiis daci-cus (Puton). T.longirostris (Horwath) (Het.: Antocoridae) veCybocephalus fordori (E.Y.) (Col.: Cybocophalidae) gibi doğal düşmanları saptanmıştır. Orta Anadolu Bölgesinde A.myülaspidis , H.malus ; Erzincan'da her ikisinin dışında T.dacicus ve T.reduvinus (H.S.) saptanmıştır. Bunlardan H.malus, Antalya'da gerek yoğunluk gerekse dağılış ve etki yönünden zararlıyı baskı altında tutacak düzeyde bulunmuştur. Erzincan'da bu zararlının % 43.8'e varan oranlar ile parazitlendiği, % 46.9'a varan oranlarda da pradatörler tarafından imha edildiği belirlenmiştir. Kış temizliği yapılmalı, fazla bulaşık dallar budanarak bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Yoğun ilaçlamalardan kaçınıldığı takdirde yukarıda bahsedilen doğal düşmanlar, bu zararlıyı genellikle baskı altında tutabilmektedir. Bu zararlıya karşı mecbur kalmadıkça yaz ilaçlamaları yapılmamalıdır. Aphysitis spp. Temnostetus spp. ve H. malus Virgül kabuklu bitinin biyolojik mücadelesinde çeşitli şekillerde yararlanılabilecek önemli faydalılardır. H. malus 'un yoğun olarak bulunduğu yörelerden 10-45 cm uzunluğundaki kabuklu bit ve predatör akar ile bulaşık dallar kesilerek H. malus 'un bulunmadığı yörelerdeki zararlı ile bulaşık ağaçların dallarına bilhassa sonbahar aylarında bağlanır. Böylece bu predatör akarın zararlı ile bulaşık ağaçlara geçmesi sağlanır.

Kimyasal Mücadele

Ağaçların tepeden itibaren her tarafının iyice ilaçlanmasına dikkat edilmelidir.

İlaçlama Zamanı

Kışın yapılacak surveylerde 5 cm uzunluğundaki bir dalda, altında yumurta bulunan en az 5 adet ana kabuğu görülmesi o bahçenin kışlık yağlarla ilaçlanmasını gerektirmektedir. Ancak ilaçlamaya karar verirken diğer zararlıların da bulunmasına dikkat edilmelidir. Kış ilaçlaması yumuşak çekirdekli meyve ağaçlarında gözler kabarmadan 2-3 hafta, sert çekirdekli meyve ağaçlarında 3-4 hafta evvel yapılmalıdır. Birinci ve ikinci döle karşı yapılacak yaz ilaçlamalarına karar vermek için ilkbaharda ve temmuz ayı başlarında yumurta açılımından önce kontrol yapılır ve 5 cm uzunluğunda bir dalda altında canlı yumurta bulunan en az 5 adet ana kabuğu bulunuyorsa, yumurta açılımından en geç 7-10 gün sonra en yüksek larva çıkışında ilaçlama yapılmalıdır.