Latincesi

Hastalık Tanımı

Fungusun tanımında patojenin miselleri önemlidir. Hifler bölmeli olup, bölüm yerlerinin armut gibi şişkin olması tipiktir. Misel örtüsü üzerinde zamanla sklerotlar oluşur. Sklerotlar çimlenince korenium tipinde konidioforlar ve uçlarında renksiz konidiler oluşur. Fungusun peritesleri yüzeysel, küre biçiminde koyu renkli olup, ostiolleri bulunur. Askosporlar uzun, tek hücreli, kahverengi - siyah ve 40x8 mikron boyutlarındadır. Etmenin miselleri toprakta, özellikle hasta ağaçların bulunduğu bahçelerde uzun yıllar canlılığını sürdürür ve enfeksiyonlara neden olurlar. Hastalığın yayılmasında peritesyum ve askosporların hiçbir pratik önemi yoktur. Çoğu zamanda peritesyumlar oluşmaz. Hastalığın yayılmasında önemli olan fungusun miselleridir. Sulama suyu, sel ve yağmur suları ve toprak işlemesi hastalığın yayılmasında etkilidir.

Yaşayış

Kök çürüklüğüne yakalanmış ağaçlardaki ilk belirti yapraklardaki sararmalardır. Yaprak sararmaları ağacın tümünde veya köklerdeki enfeksiyona bağımlı olarak ağacın bir yönünde olabilir. Sararma ve solgunluk yanı sıra yapraklarda küçülme de dikkati çeker. Zamanla yaprakların kuruyup dökülmesiyle ağaçta normalden az yaprak kalır. Hasta ağaçlarda büyümede durgunluk ve geriye doğru ölüm söz konusudur. Meyve verimi ve kalitesi düşer meyveler irileşmeden ve olgunlaşmadan dökülürler. Hasta ağaçların ince kökleri esmerleşip çürümüş ve kalın köklerde ve kök boğazında önceleri beyaz giderek koyulaşma, gri ve siyaha dönüşen misel tabakası oluşmuştur. Kökün kabuk kısmı kaldırılınca kabuk altında ağ şeklinde beyaz misel örtüsü görülür. Hastalığa yakalanma açısından fidanlarla ağaçlar arasında farklılık yoktur, ancak fidan ve genç ağaçlarda hastalık daha etkilidir ve böyle fidanlar elle çekildiğinde topraktan kolayca çıkarlar. Rosellinia kök çürüklüğü ağaçların kurumasına neden olduğundan ekonomik kayıp önemlidir. Polifag olan R.necatrix' in özellikle Ege Bölgesinde incirlerde oluşturduğu zarar diğer meyve ağaçlarına oranla daha fazladır. Halk arasında incirlerde oluşturduğu zarar Kök uyuzu, fidanlarda oluşturduğu zarar Baş çürüklüğü olarak tanımlanmaktadır. Özellikle taban arazide ve sulanan incirlerde zarar büyüktür

Kültürel Önlemler

Ağır ve su tutan topraklarda bahçe kurulmamalıdır. Toprakta fazla su birikmesine engel olunmalı, bunun için gerekirse bahçenin etrafına kurutma hendekleri açılarak fazla su akıtılmalı ve toprağın iyi bir şekilde havalanması sağlanmalıdır. Bahçeler sel sularından korunmalıdır; sel suları ile gelerek fidan ve ağaçların kök boğazlarında yığılacak toprak dağıtılmalı, böylece köklerin fazla derinde ve havasız kalması önlenmelidir. Sulama suyu ve gübre ağaçların,kök boğazına değil tekniğine uygun şekilde taç izdüşümüne verilmelidir. Bulaşık bahçelerde ilkbaharda ağaçların kök boğazlan ana köklere kadar açılarak yaz aylarında güneş ve hava almaları sağlanmalıdır. Kökleri tamamen çürüyen ağaçlar, toprakta hiç kök parçası kalmayacak şekilde derhal sökülmelidir. Hastalığın yeni bulaştığı ağaçlarda ise, çürüyen kökler sağlam kısma kadar temizlenmeli, kesilen köklerin üstüne rastlayan dallarda köklerle dengeyi sağlayacak şekilde budama yapılmalıdır. Bahçede hastalıkla bulaşık tüm kök ve kök parçalan toplanıp yakılmalıdır. Kök çürüklüğünün sağlam ağaçlara bulaşmasını önlemek amacıyla bahçede hastalığın bulaşık olduğu kısmın etrafına 1 m derinliğinde hendek açılmalı, toprağı bulaşık tarafa atılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

Kimyasal veya kültürel mücadeleye geçebilmek için hastalığın görüldüğü bahçelerde ilkbaharda ağaçların dipleri açılarak kök ve kök boğazları incelenir. Kökleri tamamen çürümüş olan fidan ve ağaçlar sökülmeli, hasta kısımlar kendi çukurunda yakılmalıdır. Daha sonra bu çukurlara m3'e 3 kg hesabıyla sönmemiş kireç atılmalı veya % 35'lik karaboya eriyiği ile bolca sulanıp kapatılmalıdır. Ağaçların söküldüğü kısımlara en az 1 - 2 yıl fidan dikilmemelidir. Hastalık yeni başlamışsa, ağaçların kök boğazlan açılarak çürümüş kısımlar sağlam kısma kadar temizlenmeli ve temizlenen yara yerlerine 750 g Ardıç katranı + 250 g Göztaşı karışımı sürülmeli veya 2 - 5 kg Karaboya dökülerek toprakla kapatılmalıdır. Hastalıkla bulaşık bahçelerde, sağlam ağaçları korumak amacıyla ağaçların diplerine m2 'ye 10 litre ilaçlı su gelecek şekilde % 5 lik karaboya veya % 1 ‘lik göztaşı eriyiklerinden biri uygulanmalıdır.

İlaçlama Zamanı

Hastalığın belirlendiği her dönemde ilaçlama yapılacağı gibi, ilkbaharda kültürel önlemlerin uygulanmasıyla birlikte ilaçlı mücadele yapmak daha uygun olacaktır.