Latincesi

Hastalık Tanımı

Arpa bitkileri sarı olum dönemine geldiğinde hastalığa yakalanmış başaklar grimsi renkte görünmeye başlar. Hastalığa yakalanan bitkilerin başakçıkları üzerinde siyahımsı-gri, ince bir zar bulunur. Bu zarın içi siyah renkli, çapları 5-7 mikron olan sporlarla doludur. Hasat veya harman sırasında ezilen ve parçalanan başaklardan çevreye dağılan sporlar sağlam danelere bulaşırlar. Bulaşık daneler ilaçlanmadan ekildiğinde ve koşullar (spor çimlenmesi için minimum: 5-6 C; optimum 20 C; maksimum 34-35 C; enfeksiyon için optimum: 15-20 C) uygun olduğunda, tohum çimlenirken, üzerindeki sporlarda çimlenir ve çimlenen sporların miselleri genç arpa çimini koleoptilden enfekte ederler. Bundan sonra enfekte olmuş bitki ile beraber ve onun içinde büyümeye devam eden misel başağa ulaşır ve danelerin içini doldurur.

Yaşayış

Bu hastalığa yakalanmış başaklar, sarı olum ve tam olum dönemlerinde siyahımtırak-gri renkte görülürler. Hastalıklı başaklar çoğu kez kısmen veya tamamen bayrak yaprağı kını içinde kalırlar. Bu durum nedeniyle inceleme ve sayımlarda çok dikkatli olunması gerekir, aksi halde hastalıklı başaklar gözden kaçabilir. Hasat ve harman sırasında parçalanan arpa kapalı rastıklı başaklardan dağılan sporlar sağlam tanelere bulaşırlar ve onlara siyah bir görünüm vererek kaliteyi de düşürürler. Arpa yarı açık ve kapalı rastık hastalığı etmenleri uygun çevre koşullarına ve arpa çeşitlerinin duyarlılığına göre yıldan yıla değişik oranda ürün kaybına neden olurlar. Arpa kapalı rastığının ilaçlama yapılmaması durumunda bazı seneler Avrupa ve Amerika'da % 50'nin üzerinde zarar oluşturduğu, ülkemizde ise her iki rastık etmeninin tohum ilaçlaması uygulanmayan yerlerde ortalama % 10'nun üzerinde zarar yaptığı saptanmıştır. Her iki etmen ülkemizde arpa üretimi yapılan tüm bölgelere yayılmıştır.

Kültürel Önlemler

Hastalık etmenlerine karşı dayanıklı çeşitlerin ekimine öncelik verilmelidir. Bunun yanında, kapalı rastığın, yaygın ve zararlı olduğu yerlerde kışlık ekimler olanaklar ölçüsünde geç, yazlık ekimler erken, diğer bir deyişle düşük toprak sıcaklığında (10 °C'nin altında), yarı açık rastıkta ise toprak sıcaklığının 13 °C üstünde olduğu bir devrede ekim yapılmalıdır. Ayrıca, derin ekim her iki hastalığın enfeksiyon oranını arttırdığından yüzeysel ekim yapılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

Tohum ekimden önce önerilen ilaçlardan biri ile ilaçlanmalıdır. Arpa yarı açık ve kapalı rastık hastalıklarına karşı yapılacak tohum ilaçlama uygulaması, ilaçlama cihazı çalışan selektörlerde veya ilaçlama bidonlarında yapılmalıdır. Önerilen ilaçlar, önerilen dozlarda kullanılmalıdır. İlaçlanmış tohumluk ekime kadar kuru bir yerde saklanmalı, polietilen gibi hava geçirmeyen kaplarda muhafaza edilmemelidir. Herhangi bir nedenle o yılın ekim mevsiminde ekilmeyen ilaçlanmış tohumluk, bir sonraki yılın ekim mevsimine kadar normal depolama koşullarında çuvallarda, bez torbalarda, temiz ve kuru yerlerde saklanmalıdır.

İlaçlama Zamanı

Tohum ekimden önce önerilen ilaçlardan biri ile ilaçlanmalıdır.