Latincesi

Hemiptera: Pentatomidae

Hastalık Tanımı

Piskokulu yeşilböcek [Nezara viridula (L.)]'in ergin vücudunun genel rengi yeşil olup bazı varyetelerinde başın ve pronotum'un ön kesintileri ile hemielitra'nın kenarları ve abdomen segmentlerinin yan tarafları sarı renkli olabilir. Vücut baş dahil derin çukurcuklarla kaplıdır. Kışlayan erginlerde renk yeşilden kahverengiye dönüşür. Vücut uzunca oval ve geniştir. Başta sağlı sollu bir çift bileşik ve onun gerisinde nokta gözler bulunur. Antenleri 5 segmentlidir. Pronotum'un ön kenarı içe doğru çökük olup baş bu kısma yerleşmiştir. Skutellum'u üçgen şeklinde, ön kısmı şişkin, arka kısmı düz olup, küt bir uçla son bulur. Skutellumun kaide köşelerinde birer siyah, kaide kenarı üzerinde de sırayla üç adet sarı noktacık bulunur. Bacaklar genellikle yeşilimsi renkte olup, üzerinde tüyler bulunur. Dişilerin boyu 13-16 mm, erkeğin boyu ise 11-15 mm'dir. Yumurta ilk bırakıldıklarında açık sarı krem renginde ve parlak görünüşlüdür. Yumurtalar açılmaya yakın embriyodaki renk değişiminden dolayı kırmızı renkte görünürler. Yumurtaları küçük muntazam silindirik biçimde alt ve üst kısmı şişkince kubbemsidir. Dairesel şekilde muntazam ve saydam yumurta kapağı bulunur. Yumurtanın boyu ortalama 1.2 mm, eni 0.8 mm'dir. Yumurtalar düzenli sıralardan oluşan kümeler halinde bırakılır. Nimflerinin genel görünüşleri erginlere benzerse de başlarında nokta gözlerinin olmayışı, antenlerinin 4, tarsuslarımn 2 segmentli ve vücutlarının daha küçük oluşu, kanatlarının olmayışı veya tomurcuk halinde bulunması ile her döneme özgü desenli vücutlarıyla erginlerden ayrılırlar. Erginlerde metatoraksta bir çift olarak bulunan pis koku bezi delikleri, nimflerde 4. ve 5. abdomen segmentlerinin sırt kısmında birer çift olarak bulunur. Zararlının beş nimf dönemi vardır. Erginler kışı bitki kabukları altında, bina yarık ve çatlakları, gübre ve saman yığınları gibi yerlerde kahverengi formda fakültatif diyapozda geçirir. Kış aylarında sıcaklığın 13°C'nİn üzerinde olduğunda hareketli hale geçerler. Mart ayından itibaren ortalama toprak sıcaklığının 13°C nin, günlük sıcaklığın 12°Cnin üzerine çıktığı zaman kışlakları terk ederek yabancı otlarda beslenmeye başlar. Bir müddet beslendikten sonra çiftleşerek, yumurtalarını yaprakların alt yüzüne düzenli sıralardan oluşan kümeler halinde bırakır. Bir dişi 1-8 adet yumurta kümesi bırakır. Bir kümede 19-121 adet yumurta bulunur. Bir kışlamış dişi ortalama 61-540 adet, 1. döl dişileri ise ortalama 27-457 adet yumurta bırakır. Yumurtalar 5-6 günde açılır. Yumurtalar 13.7°C altında açılmaz. Yumurtadan çıkan nimfler yumurta kabukları üzerinde veya yaprak üzerinde toplu olarak küme oluştururlar ve 1. gömleği değiştirinceye kadar böylece beslenmek-sizin kalırlar. 2. dönemden itibaren nimflerde beslenme ve hareket başlar. 3. dönemin sonuna kadar bitki üzerinde toplu olarak, özellikle meyveler üzerinde, bu dönemden sonra İse dağılarak beslenirler. Sonbaharda ekim ayının sonlarına doğru erginlerin rengi kahverengiye dönüşerek kışlaklara göç etmeye başlar. Bu göç kademeli olarak konukçu bitkiye göre aralık ayının başına kadar devam edebilir. Pis kokulu yeşilbocek yılda 3 döl vermektedir.

Yaşayış

Birinci dönem nimiler hariç diğer dönemleri stiletleri ile bitkilerin öz suyunu emerek beslenir. Bitkilerin yaprak ve sürgünlerinde beslenmekle birlikte en çok generatif organları tercih eder. Generatif organlar yeni oluştuğunda döküme yol açarlar. Olgunlaşmış generatif organlarda döküm olmaz, ancak bunlarda şekil bozuklukları ve gelişme gerilemesi görülür. Piskokulu yeşilbocek soya fasulyesi tohumuna, bakla içindeki tohumu emerek zarar verir. Eğer bakla taze ve fasulyeler çok küçükse gelişme durabilir. Böyle bir durumda bakla dökülür. Daha büyük baklalar bitkide kalır, ancak emilen baklalardaki daneler büzülür ve buruşur. Delme yeri çevresinde renk değişir. Zarar sonucu hem ürün kaybına neden olur, hem de ürünün kalitesi düşer. Kapsüllerdeki ciddi zararlanmalarda, kapsüllerin olgunlaşmasından sonra, bitki sapları uzun süre yeşil ve yapraklı kalır, hasat güçleşir. Danedeki emgi sayısı arttıkça yağ miktarı azalır, protein oranı ve yağ asitlik dereceleri artar. Danedeki zarar arttıkça, palmitik, stearik ve oleik asit artar, linoleik asit ve linolenik asit ise azalır. Çimlenme yüzdesi düşer. Erken olgunlaşan çeşitler, geç olgunlaşanlara oranla daha az zarar görür. Zararlı ayrıca, soyada hastalık meydana getiren Nematospora coıyli (AscomycetesVin vektörüdür.

Kültürel Önlemler

Zararlı kışlaklardan çıkıştan sonra yabancı otlar üzerinde yaşadığından soya yetiştirilecek alanlarda ve etrafında yabancı ot kontrolü önemlidir.

Kimyasal Mücadele

Çiğ kalktıktan sonra, rüzgârsız ve günün serin saatlerinde ilaçlamanın yapılmasına özen gösterilmelidir. Tarla pülverizatörleri ile ilaçlama yaparken sıra üstü memesinin bitkinin üst seviyesinden 30 cm kadar yükseklikte tutulmasına dikkat edilmelidir.

İlaçlama Zamanı

Yapılan sürveylerde 3 m'lik sıra uzunluğunda ortalama 8 adet "ergin+niınf" saptandığında kimyasal mücadele uygulanır.