Latincesi

Hastalık Tanımı

Pseudomotuis syringae pv. tabaci 0.5-0.75x1.4-8.0 mikron büyüklüğünde, kapsülsüz, tek kutuptan 1-6 kamçılı, aerobik ve gram negatif özellikte bir bakteridir. Etmen tabtoksin olarak isimlendirilen etkin bir toksin üretir ve bakteri olmaksızın 0.05 mikro gram tabtoksinin tütün yapraklarında sarı renkli lezyonlar oluşturduğu saptanmıştır. Etmenin optimum gelişme sıcaklığı 22-25 °C, minimum O °C ve maksimum sıcaklık ise 35 °C dir. Etmen topraktaki bitki artıklarında, kurutulmuş veya kurumuş hastalıklı tütün yapraklarında, entekteli tohum kapsüllerindeki tohumlarda, tohum yatağı örtülerinde ve bazı yabani otların veya kültür bitkilerinin köklerinde kışlayabilir. Bu inokulum kaynaklarından yağmur damlaları ve rüzgarla yapraklara taşınan bakteriler büyük stomalar, hidadotlar veya böcek ve diğer etkenler nedeniyle açılan yaralardan girerek intersellüler olarak yayılmaya devam ederler ve yapraklarda ilk belirtileri oluştururlar ve aynı zamanda enfeksiyon noktalarında tabtoksin üretirler. Özellikle nemli havalarda bakteri intersellüler olarak yayılmaya devam eder ve salgıladığı toksin ve enzimler vasıtasıyla parankima hücrelerinde ölümlere neden olurlar ve nemli koşullarda ölü kısımlar sağlıklı dokulardan kolaylıkla ayrılarak yere düşebilirler veya hava akımıyla diğer bitkilere taşınabilirler.

Yaşayış

P. syringae pv. tabaci genellikle ilk belirtilerini fidelikteki genç bitkilerin yapraklarında oluşturmakla birlikte, her yaştaki bitkiyi etkileyebilir. Özellikle iyi gelişmemiş tütün fidelerinin yapraklarının kenar ve uç kısımlarında ıslak bir çürüme veya suda haşlanmış gibi görünen zonlar şeklinde kendini gösterir. Tüm yaprak veya bir parçası çürüyüp. düşebilir. Enfekteli fidelerin bir kısmı fidelikte ölürken bazıları tarlaya şaşırtmadan sonra ölebilirler. Hastalık için tipik belirtiler tarladaki bitkilerin yapraklarında yuvarlak, sarımsı yeşil 0.5-1.0 cm çapında lekeler şeklinde kendini gösterir. 1-2 gün içinde lekelerin merkezi kahverengileşir ve sarımsı yeşil bir haleyle çevrilir. Hastalık ilerledikçe leke merkezleri ve çevresindeki hale genişler ve birkaç gün içinde kahverengi leke merkezleri 2-3 cm çapa ulaşır. Birbirine yakın lekeler birleşerek düzensiz, büyük ölü alanlar oluşabilir. Kuru havalarda bu hastalıklı alanlar kurur ve kalırlar, nemli havalarda ise düşerler. Lekeler seyrek olarak çiçeklerde, tohum kapsüllerinde, yaprak sapı ve gövdede de görülebilir. Vahşi ateş özellikle nemli iklim koşullarında önemli ürün kayıplarına sebep olmaktadır, tarla dönemindeki enfeksiyonlar ise kantite yanında önemli oranda yaprak kalitesinin düşmesine de neden olmaktadır. Hastalık dünyada tütün ve soya fasulyesi üretimi yapılan çoğu ülkede yaygındır. Ülkemizde ise Karadeniz ve Marmara Bölgesinde nadiren Ege Bölgesinde bazı yıllar tütünde zararlı olmaktadır.

Kültürel Önlemler

Bulaşık veya enfekteli tohumlar kanalıyla da etmen taşındığından yalnızca sağlıklı alanlardan elde edilen tohumlar üretimde kullanılmalıdır, Fidelik toprağı ve örtüler ekim öncesi kimyasallarla veya buharla sterilize edilmelidir, Fidelikte veya tarlada hızlı büyümeyi sağlayan aşırı gübrelemeden özellikle azotlu gübrelerden kaçınılmalıdır, Fidelikte hastalık görüldüğü takdirde hastalıklı fideler hemen uzaklaştırılmalı, hastalıklı ve sağlıklı fideler arasında 2.5 cm.lik bir zon bırakılmalı ve boş alana formaldehit dökülmelidir, Mümkünse dayanıklı varyetelerin üretimi yapılmalıdır, Yalnızca sağlıklı fideler tarlaya şaşırtılmalı, tarlada hastalık görüldüğü takdirde enfekteli bitkiler derhal üretim alanından uzaklaştırılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

Koruyucu nitelikte olan tohum ilaçlamaları ekimden önce bez bir torba içine konan tohumların 15 dakika süreyle formalin çözeltisine bandırılması şeklinde gerçekleştirilir. Bu şekilde ilaçlanan tohumlar su ile iyice çalkalanarak, kurutulur ve sonra ekilir. Fide ilaçlamaları ise kaplama şeklinde, sabahın erken saatlerinde yapılmalıdır.

İlaçlama Zamanı

Tütünde Vahşi Ateş Hastalığı ile ilaçlı mücadele tohum ve fide ilaçlamaları şeklinde yürütülür. Tohum ilaçlamaları ekimden önce koruyucu olarak, fide ilaçlamaları ise tohumlar çimlenip toprak yüzeyini örttükten sonra 8-10 gün aralıklarla 2-3 uygulama şeklinde yapılmalıdır.