AMAÇ ve KAPSAM
Et ürünlerinde bozulmanın bir göstergesi olarak amonyak miktarının tayinidir.
PRENSİP
Numunedeki amonyağın fosfotungistik asitle çözülüp alınması , ilave edilen NaOH , bromlu ve timollü çözeltilerle yeşil renk meydana getiren amonyağın butanol fazına geçirilerek spektrofotometrik olarak okunması ilkesine dayanır.
ALET EKİPMAN
•Genel laboratuvar cihaz ve malzemeleri
•Spektrofotometre , 680 nm dalga boyuna ayarlanabilen
KİMYASALLAR
•Damıtık su , amonyaksız
•Brom Çözeltisi : 250 mL lik bir ölçü balonuna % 50 (m/m) lik NaOH çözeltisinden 12,5 mL alınarak yaklaşık 100 mL su konulur. 1,25 mL brom ilave edilip 250 mL ye tamamlanır. ( Çözelti günlük olarak hazırlanmalıdır.)
•% 10 (m/v) lik Timol (C10H14O)Çözeltisi , % 96 lık etil alkolde
•Seyreltik NaOH Çözeltisi: Bir balona 50 g NaOH konup üzerine 50 mL su ilave edilir. Karıştırılarak tamamen çözülür. Bir miktar % 5 lik Na2CO3 katılır. Balonun ağzı kapatılıp berraklaşıncaya kadar 10 gün bekletilir. Hazırlanan çözeltiden 25 mL alınıp 100 mL ye su ile tamamlanır.
•Standart Amonyak çözeltisi ( 40 mg/L lik ) : 100
oC de 1 saat kurutulmuş NH4Cl’den 0,314 g suda çözülür ve 100 mL ye tamamlanır. Bundan 100 mL lik bir ölçü balonuna 4 mL alınarak işaret çizgisine su ile tamamlanır.
•n-butanol
•% 2,5 luk fosfotungistik asit
İŞLEM
Numunenin Hazırlanması :
Kıyma haline getirilmiş et , karıştırılarak 3 kez blenderden geçirilir. 500 mL lik bir erlene 25 g numune alınır. % 2,5 luk fosfotungistik asit çözeltisinden 200 mL ilave edilir. 2 dakika kuvvetlice çalkalanır. Whatman No.1 veya eşdeğeri bir süzgeç kağıdından 250 mL lik bir ölçü balonuna süzülür. Hacim % 2,5 luk fosfotungistik asit çözeltisi ile 250 mL ye tamamlanır.
Numunenin Ölçümü :
Süzüntüden 2 mL alınarak ( 0,2 g numuneye eşdeğer ) 250 mL lik bir ayırma hunisine konulur. Diğer bir ayırma hunisine % 2,5 luk fosfotungistik asit çözeltisinden 2 mL tanık deneyde kullanılmak üzere konulur. Her iki ayırma hunisine 8 mL su ilave edilir. Daha sonra hemen 1 mL seyreltik NaOH çözeltisi konup , karıştırılır. 2 mL timol çözeltisi ilave edilip karıştırılır. 5 mL brom çözeltisi azar azar ilave edilerek her ilaveden sonra kuvvetlice çalkalanır. Brom çözeltisi ilavesi tamamlandığında 1 dakika kuvvetlice çalkalanır. Her numune veya standartlar için yukarıdaki işlemler tamamlandıktan sonra diğerleri için aynısı uygulanır. Ayırma hunileri durulma için yaklaşık 20 dakika bekletilir ve tanık çözeltiye karşı 680 nm de absorbans değeri ölçülür.
Standart Eğrinin Çizimi :
250 mL lik ayırma hunilerine standart amonyak çözeltisinden , 0 , 1 , 2 , 3 , 4 ve 5 mL konur. ( Bu miktarlar sırası ile 0 , 0.04 , 0.08 , 0.12 , 0.16 ve 0.20 mg amonyak içerir.) her birine % 2,5 luk fosfotungistik asit çözeltisinden 2 mL ilave edilir. Hacim saf su ile 10 mL ye tamamlanır. Daha sonra hemen 1 mL seyreltik NaOH çözeltisi konup , karıştırılır. 2 mL timol çözeltisi ilave edilip karıştırılır. 5 mL brom çözeltisi azar azar ilave edilerek her ilaveden sonra kuvvetlice çalkalanır. Brom çözeltisi ilavesi tamamlandığında 1 dakika kuvvetlice çalkalanır. Ayırma hunileri durulma için yaklaşık 20 dakika bekletilir ve şahit çözeltiye karşı 680 nm de absorbans değeri ölçülür. 0 mL amonyak çözeltisi bulunduran çözelti şahit olarak kullanılır. 680 nm de okunan absorbans değerlerine göre standart eğri çizilir.
HESAPLAMALAR
Standart eğri yardımıyla numunedeki amonyak miktarı mg/100 g olarak hesaplanır.
Standart eğride mg olarak amonyak miktarlarına karşılık gelen absorbanslara göre grafik çizilir. Numune
absorbansına karşılık gelen mg amonyak miktarı 0,2 g numunedeki miktardır.
NH3 mg/100 g = a x 100 / m
a: Standart eğriden bulunan amonyak miktarı , mg
m: işleme alınan deney çözeltisindeki numune miktarı , g ( 0,2 g )
Kaynak : TS 5670 / Mart 1988
