Gıda katkı maddeleri yiyeceklerde ne amaçla kullanılır?
Katkı maddeleri bir çok kullanışlı fonksiyonlarından dolayı yiyeceklerde kullanılmaktadır. İnsanları çoğu yiyeceklerini kendileri çiftliklerde yetiştirmediğinden, çalıştıkları veya yaşadıkları yerlere yakın yerlerden satın alarak temin etmektedirler.
Dolayısıyla yiyeceklerin yetiştikleri veya imal edildikleri yerlerden çok uzaklara sağlıklı ve bozulmadan gelmesi gerekmektedir. Bu ise katkı maddeleri ile sağlanmaktadır. Katkı maddeleri aynı zamanda bazı gıdaların besin değerlerini artırmakta ve onların tadını, yapısını, rengini ve dayanıklılığını artırarak daha çekici hale getirmektedir.
Şayet biz kendi yiyeceklerimizi kendimiz üretip, hasat edip, öğütmek istersek, pişirmek ve konserveleştirmek için çok zaman harcayabilirsek veya yiyeceklerin bozulma riskini üzerimize alabiliyorsak bazı katkı maddelerini kullanmayabiliriz.
Fakat günümüzde birçok insan katkı maddelerinin gıdalara sağladığı faydalara güvenmeye başlamıştır.
Gıda katkı maddeleri olmazsa ekmek kolayca küflenir, tuz kümeleşir, ve dondurma buz kristallerine ayrılırdı.
Yaygın olarak kullanılan bazı gıda katkı maddeleri arasında tuz, fırında kullanılan soda, sirke ve çeşitli baharatlar sayılabilir. Satın aldığınız perakende gıdaların üzerindeki etiketin içindekiler kısmını kontrol ederek hangi katkı maddelerinin eklendiğini görebilirsiniz.
Katkı maddeleri yiyecekler içine şu beş ana nedenden dolayı ilave edilirler:
1. Ürünün kıvamını sağlamak.
Emülgatörler katıldıkları ürünlere sürekli bir kıvam verirler ve ürünün parçalara ayrılmasını önlerler. Stabilizatörler ve koyulaştırıcılar yumuşak tek düze bir kıvam sağlarlar. Topaklanmayı öneyici maddeler tuz gibi maddelerin kolayca akmasına yardımcı olurlar.
2. Besin değerini korumak veya artırmak.
Vitaminler ve mineraller süt, un, tahıl ve margarin gibi birçok gıdaya eklenmektedir. Çünkü gıdaların bir kısmı bazı işlemlerden geçirilirken bu vitamin ve mineraller kaybolabilmektedir veya bir şahsın diyetinde bu maddeler eksik olabilir, böylelikle eksik yerine koyulmuş olur. Bu tür bir zenginleştirme halk arasındaki beslenme yetersizliklerin azaltmaya yardımcı olacaktır. İlave besin maddeleri içeren tüm ürünler uygun bir şekilde etiketlenmelidir.
3. Lezzetini ve sağlığa yararlı halini muhafaza etmek.
Koruyucular küf, hava, bakteri, mantar ve mayaların neden olduğu bozulmayı yavaşlatırlar. Bakteriyel bulaşma hayatı tehdit eden botilizm gibi gıdalardan kaynaklanan hastalıklara neden olabilir. Antioksidanlar değişik yiyeceklerin içindeki sıvı ve katı yağların bayatlamasını veya tadının bozulmasını engelleyen koruyuculardır. Bunlar aynı zamanda elma gibi taze meyvelerin kesildikten sonra havayla temasları sonucunda renklerinin kahverengiye dönüşmesini engellerler.
4. Asitlik veya alkaliliğin sağlanmasını veya kontrol edilmesini temin etmek.
Isıtıldıklarında asitleri serbest bırakan asitlik sağlayıcılar pastalar, bisküviler ve diğer fırıncılık ürünlerinin fırında pişerken kabarmalarına yardımcı olmak için soda ile reaksiyona girerler. Diğer katkı maddeleri yiyeceklerin lezzet, tat ve renklerine uygun asitlik ve alkaliliği değiştirmeye yardım ederler.
5. Lezzeti artırmak veya arzu edilen rengi vermek.
Birçok baharat ve tabii ve sentetik çeşniler gıdaların tadını artırır. Benzer şekilde renkler de tüketicilerin beklentilerine cevap verecek şekilde bazı gıdaların görünüşünü güzelleştirirler.
tarimziraaat.com © 2008
