Latincesi

Hastalık Tanımı

Xanthömonas campestris pv. vesicatoria 0.6-0.7 x 1.0-1.5 u büyüklüğünde kap-sülsüz, tek kutuptan kamçılı ve gram-negatif bir bakteridir. Besiyerinde sarı renkli koloni oluşturur. Optimum gelişim sıcaklığı 29°C'dir. 39°C'de birkaç gün içinde canlılığını yitirir. Etmen bulaşık tohumla yıldan yıla taşındığı gibi, hastalıklı bitki artıkları ile toprağa da geçer ve toprakta 2-3 yıl canlılığını sürdürebilir. Sekonder enfeksiyonlar ise sağanak halinde yağan yağmurlar ve rüzgar aracılığı ile olur ve bakteri sağlam bitkilere bulaşır. Etmenin bitkiye girişi kırılan tüy yerlerinden ve stomalardan olmaktadır. Şiddetli yağmurlardan sonra hastalık gözle fark edilebilir derecede ilerleme gösterir.

Yaşayış

X. campestris pv. vesicatoria domatesin bütün toprak üstü kısımlarında leke meydana getirir. Yaprak, yaprak sapı, sap, çiçek ve meyvede oluşturduğu lekeler bakteriyel benek hastalığı lekelerinden daha büyüktür ve lekeler daha düzensizdir. Yapraklardaki ilk belirtiler küçük, şekilsiz veya 2 mm. çapında yuvarlak olup önceleri yağlı bir görünüm kazanırlar. Üstten bakılınca çukur bir görünüşe sahiptir ve sarı bir haleyle çevrilidir. Hastalığın ileri devrelerinde lekeler birleşerek yaprağı kurutabilir. Hastalık erken devrede enfeksiyon yaparsa fideler ve genç bitkiler kavrulmuş bir durum alırlar. Böyle enfeksiyonlarda Alternaria sp. zararı ile karıştırılabilir. Başlangıçta küçük ve az sayıda olan meyve lekeleri zamanla büyük ve çukur görünümlü çürümeler meydana getirir. Meyvedeki lezyonların orta kısımları zamanla çatlar. Meyve sapı ve genç şaplardaki ilk belirtiler yaprak belirtilerine benzer sert ve ince uzun çizgiler şeklinde görünüm alırlar. Hastalık domateslerde önemli zararlara neden olmaktadır. Fidelikte hastalık görülürse hemen yok edilmelidir. Özellikle çiçek devresindeki enfeksiyonlar ürün kaybına neden olur. Hastalıklı meyvelerin pazar değerinin çok düşmesi nedeniyle meyvelerdeki zararı küçümsenmeyecek boyuttadır. Bakteriye! leke, domates üretimi yapılan ülkelerde ve ülkemizde yayılma eğilimi göstermektedir.

Kültürel Önlemler

Fide döneminde belirti gösteren bitkiler hemen uzaklaştırılmalı ve kesinlikle üretimde kullanılmamalı Seralarda havalandırmaya özen gösterilmeli Enfekteli bitki artıkları üretim alanından uzaklaştırılmalı ve yok edilmeli Etmenle bulaşık tarlalarda en az 2-3 yıllık ekim nöbeti uygulanmalıdır. Hastalık tohumla taşındığından hastalığın görüldüğü üretim alanlarından tohum alınmamalıdır.

Kimyasal Mücadele

Fide ve tarla döneminde yapılacak olan yeşil aksam ilaçlamaları kaplama olarak yapılmalıdır.

İlaçlama Zamanı

Domates bakteriye) leke hastalığı ile mücadele yeşil aksam ilaçlamaları şeklinde yürütülür. Yeşil aksam ilaçlamaları fidelikte veya tarlada hastalık görülür görülmez koruyucu olarak, fide döneminde haftada bir, tarlada ise 8-10 gün ara ile 2-3 uygulama yapılmalıdır.