Latincesi

Hastalık Tanımı

Ergin 4.5-5 mm. boyundadır. Ön kanatlar sütlü kahverengi, beyazdır. Kanadın dip tarafı gri-siyah çizgili, orta kısım sarı - kahverengi geniş bantlı dış kenar koyu kahverengi çizgilidir. Arka kanatlar kahverengi, gridir. Yumurta 0.5-0.7 mm boyunda mat beyaz ve basıktır. Larva açık sarı renkte baş ve ense siyah-kahverenginde seyrek ve kısa kılla kaplıdır. Pupa kızıl kahverengi ve 7-8 mm boyundadır. Fındık bahçelerinde ilk kelebekler mayıs ayı sonlarında görülmeye başlar. Kelebeklerin çıkışı 50 gün kadar devam eder. Kelebekler yumurtalarını çıkışlarından 5-6 gün sonra genellikle yaprakların üst yüzüne tek tek koyarlar. Çıkan larvalar yaprağın alt yüzüne geçerek iki damarın birleştiği yerde 4-4.5 ay beslenir ve bu sırada üzeri ağ ve pisliklerle kaplanır. Larva yaprağın üst epidermisine dokunmadığı için bu kısım üçgen şeklinde bir zar görünümü kazanır. Sonbaharda erkek organ veya Phytoptus avellanae kozalaklarına geçmeye başlarlar. Kışı burada geçirirler. Tüm populasyonunun % 20-30'u ergin olana kadar kozalağı terk etmez. Larvalar mart başlarından itibaren göz ve sürgünlerin özüne girerek galeri açarlar. Mayıs ortalarına doğru pupa dönemi başlar.

Yaşayış

Fındık filiz güvesi larvalarının ilk zararı temmuz'da yapraklarda görülür. Larvalar, yaprak alt yüzünde orta damarla yan damarların birleştiği koltuklarda beslenerek üçgen şeklinde karakteristik kahverengi lekeler meydana getirirler. Bu lekeler larva ağ ve beslenme artıklarından meydana gelir. Yaprağın üst epirmisi daima sağlam kalır. Larva orta damarda bir galeri açar ve beslenmediği zaman orada gizlenir. Sonbaharda larvalar erkek organlara (pus) göz diplerine ve kozalaklara geçerler. İki erkek organı ağlarla birbirine birleştirerek aralarında koyu renk pisliklerle karışık bir kabarıklık meydana getirirler. Kemirilen erkek organ gelişemediği için kıvrılır. Kozalak içindeki larvaların galeri ve beslenme artıkları kolayca görülür. Gözlerin dip kısımlarında ise ördükleri kabarık ağ içersinde bulunurlar ve kışı burada geçirirler. Mart ortalarında, kozalaklarda beslenenler dışındaki bütün larvalar, sürgünlerin dip muhafaza yapraklan arasında ördükleri kabarık ağ içersinde bulunurlar. Henüz gelişmekte olan sürgünler hücuma uğrayınca kururlar, fakat ağ ile dala yapıştırılmış olduklarından düşmezler. Bu şekilde kurumuş sürgüncükler filiz güvesinin tipik zarar şeklidir. Böyle göz ve sürgünler koparılınca ortada larva giriş deliği görülür. Sürgünler gelişince larvalar, sürgün özünden uca doğru galeri açarak sürgün uçlarının kurumasına sebep olurlar. Bir larva 5 ayrı sürgünü kurutabilir. Tüm fındık üretim alanında yaygın olan ve 2-3 yılda bir salgın yapan bu zararlı üründe ortalama % 30 oranında azalmaya neden olur. Bu zararlı tüm fındık alanlarında yaygın olmakla beraber, Batı Karadeniz fındıklarında daha yoğundur.

Kültürel Önlemler

Kimyasal Mücadele

Mücadelede başarı, bütün yaprakların ilaçla kaplanmalarıyla artacağından bu hususa çok dikkat edilmelidir. Atomizör kullanılıyorsa ocak başına en az 1 lt ilaçlı su atılacak şekilde kalibrasyon yapılmalıdır.

İlaçlama Zamanı

Fındık filiz güvesi ile bulaşık olan bahçelerde bir ön sayım yapılarak mücadeleye gerek olup olmadığına karar verilmelidir. Bu amaçla büyüklüğü 1-10 dekar olan bahçelerde 10 ocak, 10-30 dekar olan bahçelerde 20 ocak, 30 dekardan büyük bahçelerde 30 ocak işaretlenir. Her işaretli ocaktan alt, orta ve üst kısımlardan 10'ar, toplam 30 yaprak alınıp, kahverengi larva beslenme arazı olanlar sayılır. Buradan 100 yaprağa isabet eden ortalama araz bulunur. Zararlılık eşiği 100 yaprakta 15 araz olduğundan bu değerden fazla yoğunluktaki yerlerde mücadeleye karar verilir. Hasattan sonra yapraklarda orta damarla yan damarların meydana getirdiği üçgen içinde larvaların beslenme arazları iyice belirlenince mücadeleye başlanmalı, larvaların erkek organlara veya kozalaklara göç ettiği yaprak döküm başlangıcına ( eylül sonları) kadar ilaçlama işi tamamlanmalıdır.