Latincesi

(Eriosoma lanigerum (Hansın.) (Hom.: Pemphigidae)

Hastalık Tanımı

Kışlık formları (genç kanatsız viviparlar) çok koyu neftimsi yeşil, hemen hemen siyah görünüşlüdür. Özellikle baş ve göğüs çok koyu renktedir. Vücut uzunluğu 0.65-0.75 mm' dir. Kanatsız yazlık formaları (yaz viviparları) pembemsi, kırmızımsı kahverengi, abdomeninin uç tarafı daha koyu iplik gibi mum salgısı ile kaplıdır. Zararlı üzerindeki beyaz pamuklar (vax), kendi salgıları olup onları koruyan bir çeşit maskedir. Bu örtü kışlık formlarında çok azdır. Bu pamuklu örtüden dolayı zararlıya Elma pamuk-lubiti denmiştir. Anteni 6 parçalıdır. Vücut uzunluğu 2-2.5 mm dir. Kanatlı formlarda vücudun genel rengi açık kahverengidir. Zararlı kışı ağaçların kabukları arasında, kök boğazı ve kalın köklerde ergin dişi ya da çeşitli larva dönemlerinde geçirir. Soğuk geçen kış aylarında kök boğazı ve kalın köklerde toplanan larvalar -25°C' ye kadar dayanırlar, olgun larvalar ise ölürler. Genellikle mayıs ayından itibaren yaşlı dallar ve genç sürgünlerde ilk koloniler görülür. Mumsu iplikler altında olan bu larvalar kışlayan larvalardan kolayca ayırt edilebilir. Çoğalma döllenmesizdir. Bir dişi 100 dolayında yavru ve yılda 10-12 döl verir. Fazla sıcak ve kuru hava ile rüzgarlara açık yerler zararlının gelişmesi için elverişli değildir. Yazın özellikle 23°C' nin üzerinde sürekli sıcaklıklarda populasyonda ani azalmalar görülür. Yaz ortalarında oluşan kanatlı dişiler öteki ağaçlara uçarak bulaşmayı yaygınlaştırırlar.

Yaşayış

Bitkiden özsu emerek beslenirler. Bu esnada bitkiye verdikleri toksik maddeler birçok urların meydana gelmesine, ağaçlarda şekil bozukluklarına neden olur. Bulunduğu ağaçlar zayıf düşer,verim azalır ve sekonder zararlıların saldırısına uğrar. Bulaşık fidanlar ile yurdumuzun hemen hemen tüm bölgelerine yayılmış durumdadır.

Kültürel Önlemler

Bu zararlının Aphelinus mali Hold. (Hym.: Chalcididae) adlı parazitoidi önemlidir. Orta Anadolu Bölgesi için parazitlenme oranı % 70'dir. Bunun dışında, predatör olarak birçok Coccinellid ve Syrphid larvaları da etkilidir. Bu zararlıya dayanıklı elma çeşitlerini yetiştirmek gerekir. Örneğin Transparente, Blance, Starking vb. çeşitler zararlıya karşı hassas olduğu halde Golden Delicious, Jonathan, Amasya elması ve özellikle Amasya misketi gibi çeşitler daha dayanıklıdır. Bahçede kültür işleri (budama, sürme) yapılırken mümkün olduğu kadar ağaçları yaralamaktan kaçınılmalıdır. Meydana gelecek yaralara ardıç katranı sürülmelidir. Bugün ülkemizin her tarafında bulunan A.mali 'nin Elma pamuklu bitini hiç ilaçlamaya gerek kalmadan baskı altında tuttuğu bilinmektedir. Ancak yoğun ve gelişigüzel ilaçlamaların yapıldığı bahçelerde; bu faydalı zarar gördüğü için, Elma pamuklu-biti sorun haline gelmektedir. Karıncalarla mücadele ederek A.mali 'nin etkinliği artırılabilir. Elma pamuklu bitinin önemli bir parazioidi olan A.mali arıcığının bulunduğu yerlerde ilaçlamadan kaçınılmalı veya seçici ilaçlar kullanılmalıdır. Sadece bulaşık olan dallar ve gövdenin ilaçlanması daha uygundur. Eğer varsa karıncalara karşı, ilkbaharda ağaçların kök boğazı cıvan ilaçlanır. Faydalı arıcıklara karşı pamuklu biti koruyan karıncaların yok edilmesi ile, pamuklu bitin parazitlenme olanağı arttırılır.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama uygulamasında ağaçların tümüyle ilaçlanmasına ve püskürtme ile pamuk yığınlarının dağıtılmasına özen gösterilmelidir. Karıncalara karşı ağaçların kök boğazı civarı ilaçlanır. Eğer toz ilaç kullanılacaksa yine ağaçların kök boğazında toprak yüzeyi ilaçlanır.

İlaçlama Zamanı

Elma pamuklu bitinin bulunduğu ağaçlarda etkin bir parazitlenme yoksa ilaçlama yapılmalıdır. Parazitlenmenin yüksek olduğu yerlerde ise ilaçlamadan kaçınılmalıdır. Mayıs ayından itibaren yapılan kontrollerle Elma pamuklu biti kolonileri oluşunca ve bu koloniler % 10 oranında sürgünde saptanınca mücadele yapılır. Yeni bulaşmalar olduğu takdirde 15 gün sonra ilaçlama tekrar edilir. Karıncalara karsı da ilkbaharda ağaçların kök boğazı civarı ilaçlanır veya toz ilaç toprak sathına serpilir. İlaçlama 3-6 hafta sonra tekrar edilir.