Latincesi

Hastalık Tanımı

Kelebeğin kanat açıklığı 11-12 mm kadardır. Duyargaları ip gibi ince olup 66 segmentlidir. Kelebeğin üstten görünüşünde hakim renk siyahtır. On kanatlar ince ve uzun olup kanat kenarları fazla saçaklıdır. Ön kanatların ucunda ve orta kısımlarında 2 şer adet altın sarısı renkli leke vardır. Arka kanatların üzeri ise hafif kahve renkli desenlerle kaplıdır. Yumurta, açık portakal renginde olup ince uzun tombul bir fındığa benzer ve üzerinde uzunlamasına çizgiler bulunmaktadır. Olgun larva, süt beyaz renkli olup uzunluğu 5,5-9,0 mm kadardır. Vücudu 11 segmentlidir ve ağız parçaları çok iyi gelişmiştir. Kokonun rengi genellikle antepfıstığı ağaçlarının sürgün rengi olan kurşuni renkli veya daha koyuca kurşuni renklidir. Uzunluğu 6.4 mm kadardır. Fıstık dal güvesi ergin uçuşlarına nisan-mayıs ayı ortalarına kadar Güney Doğu Anadolu Bölgesinde rastlanır. Erginler çiftleşmelerinden 4-6 gün sonra yumurta bırakmaya başlarlar. Bir dişi kelebek 33 - 60 yumurta bırakabilir. Dişiler genellikle yumurtalarını sürgün uçlarına veya meyve salkımlarına (cumba) bırakırlar. Açılan yumurtalar dan çıkan larvalar yumurtanın bulunduğu sürgün ucu veya meyve salkım ucundan doku içine girer. Larva yumurtadan çıktıktan sonra doku içine girene kadar birkaç saatlik bir sürede bitki üzerinde dolaşarak daha hassas uç noktalarına ulaşır ve bu noktadan doku içine girer. Larvalar giriş noktalarında dolanarak beslenir ve galeri açar. Beslenme sür gün ucundan gövdeye doğru olur, ancak hiç bir zaman bir larva son yıl sürgününden bir önceki yıl sürgününe geçmez. Larvaların sürgün içindeki hayatı 10 ay kadar sürer. Bu süreyi tamamlayan larvalar şubat ayı sonundan nisan ayı ortalarına kadar olan sürede bulundukları sürgünlerden bir delik açarak dışarı çıkar. Dışarı çıkan larvalar bu çıkış deliğinin birkaç cm çevresinde ve genellikle sürgünlerin alt yüzünde pupa olurlar. Pupadan 20-25 gün içinde kelebek çıkar. Kelebekler çıkarken pupa gömlekleri kokon içinde kalır. Eğer kokonun içinde pupa gömleği yoksa bu kokondan parazit çıkışı olmuştur Yılda 1 döl verir.

Yaşayış

Fıstık dalgüvesinin zararı diğer antepfıstığı zararlılarından biraz ayrıcalık gösterir. Yumurtalardan yeni çıkan genç larvalar sürgünlerin en hassas olan uç kısımlarında dolanarak büyüme konisini tahrip eder. Tahrip olan tepe tomurcuğu bir sonraki bahar aylarında bazen yapraklanamaz veya yapraklansa da büyüme zayıf olur. Bu sürgünlerdeki meyve salkımlarında genellikle boş meyve teşekkül eder. Sürgünü ve yaprağı bulunmayan böyle cumbalara (meyve salkımlarına) kör cumba adı verilir. Larvalar bazen salkımlar yolu ile sürgün içine girer. Bu şekilde zarar görmüş salkımlarda taneler dökülerek tane seyrekleşmesi meydana gelir. Bazen de bu salkımlar tamamen kururlar. Fıstık dal güvesinin diğer bir zararı da, sürgünlerdeki meyve gözlerinin dökülmesine yol açmasıdır. En önemli zararı da uzun yıllar Fıstık dal güvesi zararına uğrayan i sürgünlerde büyümenin dumura uğramasıdır. Güney Doğu Anadolu ve Doğu Anadolu fıstık alanlarında yaygın olarak bulunur.

Kültürel Önlemler

Fıstık dal güvesi Mücadelesi için, yumurtalardan yeni inficar eden genç larvalanın, sürgün içindeki asıl beslendiği yerlerine henüz girmeden ilacın temas edip ölmeleri hedet alınmaktadır. Bu nedenle ilaçlama zamanı iyi saptanmalı ve 25-30 gün kadar süren yumurta açılma süresi boyunca ağaçlar ilaçlı bulundurulmalıdır. Yumurtaların açılma zamanı nisan ayı ortalarından mayıs ayı sonuna kadar sürmektedir. Bu sürenin tamamını ilaçlı bulundurulabilmek için nisan ayı sonunda birinci ilaçlama ve mayıs ayı ortalarında da ikinci ilaçlama yapılması gereklidir.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama Zamanı

Fıstık dal güvesine karşı kimyasal mücadelenin yapılıp yapılmaması 2 yöntemle saptanır. Bunlardan birinci sistem şubat aylarında 10 ağaçtan 100 adet son yıl sürgünü kesilerek boydan boya yarılır ve kontrol edilir. Sürgünlerde % 10 bulaşma bulunduğunda kimyasal mücadele yapmak gereklidir. Fıstık dal güvesi Mücadelesi için, yumurtalardan yeni inficar eden genç larvalanın, sürgün içindeki asıl beslendiği yerlerine henüz girmeden ilacın temas edip ölmeleri hedet alınmaktadır. Bu nedenle ilaçlama zamanı iyi saptanmalı ve 25-30 gün kadar süren yumurta açılma süresi boyunca ağaçlar ilaçlı bulundurulmalıdır. Yumurtaların açılma zamanı nisan ayı ortalarından mayıs ayı sonuna kadar sürmektedir. Bu sürenin tamamını ilaçlı bulundurulabilmek için nisan ayı sonunda birinci ilaçlama ve mayıs ayı ortalarında da ikinci ilaçlama yapılması gereklidir.