Latincesi

Pyrenophora graminea Ito. and Kuribayaski

Hastalık Tanımı

Hastalık etmeninin eşeysiz dönemi, Drechslera graminea (Rabenh.) Shoemaker, olarak bilinmektedir. P.graminea'nin peritesyumları doğada nadiren görülür. Sonbaharda arpa kalıntıları üzerinde oluşur. Askosporlarının hastalığın hayat döngüsünde bilinen bir rolü yoktur. Konidiosporları, konidioforlann ucunda demetler halinde oluşmakta, konidiospor şekli düz, uçları yuvarlaktır. Renksiz veya sarı-kahverengi, 7 çapraz septaya sahiptir. Konidiospor tüm hücrelerinden çimlenebilir. D.graminea nin piknidyumlan doğada nadir olarak görülür, küresel veya armut şeklinde, 70-176 fim çapında, sandan kahverengiye kadar değişen renkte, yüzeysel veya kısmen doku içinde bulunmaktadır. İnce, kırılgan duvarlı, kısa bir ostiole sahiptir. Pikniyosporları (1.4-3.2x1.0-1.6 ppm) küre veya elipsoit şekilde, renksiz ve septası yoktur. Pikniyosporların, hayat çemberi üzerindeki rolü tam bilinmemek­tedir. Kültürde P.graminea'nin miselyumları griden zeytin rengine kadar değişir. Arpa çizgi yaprak lekesi, konukçu bitki artıklarında yaşamını sürdürememekte; miselyumları tohumda, kabuk kısmında ve perikarpta taşınmaktadır. Böylece etmen bir mevsimden diğerine enfekteli tohum içindeki misel veya harman esnasında tohum üzerine bulaşmış konidiosporlar ile taşınır. Tohumdaki inokulumun fidelerde enfeksiyon yapabilmesi; bitkilerin çimlenme ve çıkışı süresince toprak sıcaklığı ve orantılı nemden büyük ölçüde etkilenmektedir. Toprak sıcaklığı 12°C altına düştüğünde ve toprak nemi orta düzeyde olduğunda daha fazla enfeksiyon oluşmaktadır. Çim enfeksiyonunda, fungusun penetrasyonu koleoptilden olur. Koleoptil içinde gelişen miselyum, sapta ilerleyerek bitkinin başaklanma dönemine kadar sistemik olarak yayılmaya devam eder. Sap ve yapraklarda belirtiler oluşturur. Hastalık belirtileri görülen yerlerde bol miktarda konidiospor oluşur. Enfekteli yapraklardaki konidiosporların oluşumu, bitkinin başaklanması ile dane gelişiminin erken dönemlerine kadar eşzamanlı olarak devam eder. Konidio­sporların olgunlaşması için 12°C sıcaklık ve yaklaşık 16 saat süre gereklidir. Konidiosporlar rüzgarlarla sürüklenerek yakındaki başakların çiçeklerini enfekte eder, en şiddetli enfeksiyon dane gelişiminin erken dönemi sürecinde oluşur, çimlenen konidiosporlardan oluşan miseller, tohumda perikarpta yerleşir. Sıcaklık 10-33°C olduğu zaman enfeksiyon oluşmaktadır. Hastalık etmeninin gelişmesi için, 12-16°C optimum koşullardır

Yaşayış

Arpa çizgi yaprak lekesi hastalığı etmeninin ilk belirtisi, fide döneminde yeni gelişen yapraklarda sarı çizgilerin oluşmasıdır. Bu çizgiler tüm yaprak uzunluğu boyunca ilerler ve yaprakta nekrotik lekeler oluşur. Zamanla çizgiler kahverengi bir renk alır. Bu kahverengileşme, fiıngusun konidiyal gelişmesini gösterir. Bitkide bir yaprak hastalanınca diğer yapraklar da sırasıyla hastalanır. Arpa çizgi hastalığının bitkideki belirtileri olgunlaşma devresine kadar devam edebilir. Enfekteli bitkilerin gelişimi geriler, boyları kısa kalır ve erken devrede, özellikle kuru tanm alanlarında bitki tamamen kurur. Başaklanma zamanı başaklar çıkış yapamayabilir, çıkış yapan danelerin cılız ve buruşuk, rengi kahverengiye dönmüş, ya da kınından tam çıkamamış, kılçıkları kıvrık şekilde olduğu görülür. Başaklar kından hiç çıkmadan da bitkiler kuruyabilmektedir. Ayrıca dane çimlenme kabiliyeti çok düşüktür. Belirtilerdeki değişimler; patojenin virülensi, konukçu duyarlılığı ve çevresel koşullarla ilişkilidir. Ülkemizde Arpa çizgi yaprak lekesi hastalığı kışlık ekim yapılan alanlarda görülen önemli arpa hastalıklarından biridir. İklim koşullarının uygun olduğu, yağışlı yıllarda Orta Anadolu bölgesi arpa ekilişlerinde oldukça yaygın bir şekilde görülebilmekte, %10-15 ürün kaybına neden olabilmektedir.

Kültürel Önlemler

Hastalıktan ari ve sertifikalı tohumluk kullanılmalıdır. - Ekim nöbeti oldukça etkili bir mücadele yöntemidir.

Kimyasal Mücadele

Bu hastalığa karşı kimyasal mücadele olarak tohum ilaçlaması uygulanır.

İlaçlama Zamanı

Tohum ekimden önce, önerilen bitki koruma ürünlerinden biri ile tohumlar ilaçlanmalıdır.