Patates Çürüklük Nematodu

D.destructor patates yumrularına lentiseller, göz ve kaş yakınlarından girer. Başlangıçta hemen kabuğun altında, yalnız kabuk kaldığından belli olan küçük, parlak, beyaz, unumsu veya tebeşir gibi korteksde, beslenme cepleri denilen lekeler görülür. Burada bir veya birkaç nematod bulunur. Bu lekeler nematodun üremesi ve sağlam dokuyu bulaştırması ile büyür, birbiri ile birleşir ve kabuğun altında görülebilen kuru, granüler dokudan müteşekkil bal peteği görünüşünde, çok sayıda nematodun bulunduğu açık kahverengi lezyonlar bütün yumruyu saran koyu kahverengi nekrotik lekeler meydana gelir. Dokular kuru, büzülmüş, çatlak ve kabuk kağıt veya deri gibi bir hal alır. Sekonder mikroorganizmalarda yumruya genellikle arız olur. Bu durumda renk siyahtır. Eğer yumruya yalnız nematod arız olmuşsa, bulaşık sahada hafif çukur lezyonlar görülür ve kabuk rengi daha koyudur. Bulaşık bir yumruda nematodlar ve yumurtaları, beyazımsı un gibi dokuda lezyonun kenarında yoğunlaşmışlardır. Ölü dokuda ender olarak çok az nematod bulunur ( yumrunun rutubetli ölü dokusunda gelişen, fungus misellerinde nemalodun beslendiği tahmin edilir). Bulaşık yumrular eğer rutubetli koşullarda saklanırsa genel bir çürüme meydana gelir ve bitişik yumruyu bulaştırır. Bulaşık yumruda su miktarı düşer, nişasta miktarı da daha azdır. Bu nişasta nematod tarafından salgılanan amilaz ile eriyen şekere dönüşür. Bundan da parazitler yararlanır. Yukarıda anlatılan ve D.destructor tarafından oluşturulan yüzeysel lezyonlara benzemeyen, bütün patates yumrusunu kaplayabilen derin lezyonlar ise D.dipsaci tarafından meydana getirilir. Bu nematodla bulaşık dokular süngerimsi sandan kahverengiye kadar değişen renktedir. Genellikle yumruda çatlak görülmez. D.dipsaci toprak üstü aksamına arız olur ve yumruda her hangi bir belirti olmaksızın tipik bodurluk, kalınlaşma ve çarpıklıklar meydana getirir. Halbuki D.destructor çok ender olarak yaprak simptomları gösterir, zararı yumru, stolon ve sak kaidesindedir. D.Jestructor ve D.dipsaci nedeniyle meydana gelen çürüme fungus mevcudiyetinde artar. D.destructor'un süsen ve lale soğanındaki hastalık belirtisi ise genellikle soğanın alt kısmından başlar, daha sonra etli kısma geçer ve gri siyah lezyonlar meydana gelir. Ağır bulaşık soğanlar siyah köklü ve zayıf gelişmiş san uçlu yapraklıdır. Ülkemizde ise ilk defa Söğütlü (Erzurum)'de saptanan bu nematodun burada hasat zamanı tarladaki zararının % 20'ye kadar çıktığı tespit edilmiştir. Ayrıca patateslerin depolarda muhafaza esnasında daha fazla zarar gördüğü saptanmıştır. Ülkemizde yayılış alanı henüz saptanmayan Güneydoğu Anadolu bölgesi hariç tüm bölgelerimizde bulunmuştur. Özellikle Doğu Anadolu bölgesinde Erzurum, Karadeniz bölgesinde Kastamonu ve İç Anadolu bölgesinde Afyon, Bolu, Nevşehir, Niğde, Konya ve Kayseri bulaşık ilerimizdir. Son yıllarda ithal tohumlukların ülkemize girişi ve tohumlukların yenilenmesi ile bu nematodun bulaşıklılık oranının azaldığı saptanmıştır.

Sponsorlu Bağlantılar