Toprak Nasıl Oluşur

Toprakların ana kayadan gelişmesi fiziksel ve kimyasal ayrışmanın yanı sıra, biyolojik etkinlik de gerektiren uzun süreli bir işlemdir. Toprakların ve onların özelliklerinin çok çeşitli oluşu, toprak oluşum etkenleri olan ana madde, iklim, canlı organizmalar, topoğrafya ve zamanın bir fonksiyonudur.

Ana kaya üzerindeki ilk etki sıcaklık değişmelerinden ortaya çıkan büyük ölçüde mekanik çatlama ve ufalanmadır. Kaya kırıldığında, atmosfere maruz kalan toplam yüzey alanı artar. Su, oksijen, karbondioksit ve çeşitli asitlerin kimyasal etkisi kaya parçalarının büyüklüğünü daha da azaltır ve ortaya çıkan birçok parçacığın kimyasal bileşimini değiştirir. Sonunda, mikroorganizma etkinliği ve daha yüksek bitki ve hayvan yaşamı ayrışmış kaya materyaline organik madde katkısında bulunur ve gerçek bir toprak oluşmağa başlar.

Buna göre toprak fonksiyonlarının ifadesi şöyle olur:

t = f (zaman) i1, c1, r1, a (t= toprak ,i= iklim, c= canlılar, r= rölyef, a=ana madde)

Bütün bu toprak oluşturucu etkenler sürekli olarak çalışma halinde olduğundan, toprak oluşum işlemi de süreklidir. Eldeki bilgiler bugün ürün üretmek için bağımlı olduğumuz toprakların gelişmek için yüzlerce, hattâ binlerce yıla ihtiyacı olduğunu göstermektedir. Bu bakımdan, insan ömrü ile ölçüldüğünde toprağı yenilenemez bir kaynak olarak kabul edebiliriz. Dolayısıyla, topraklarımızın üretkenliklerini büyük ölçüde azalttığı kadar doğanın yüzlerce yıllık çabasının ürününü çabucak yok edebilen tahripkâr aşındırıcı güçler ve besin tükenmesine karşı korunması büyük önem arz etmektedir.

Sponsorlu Bağlantılar