Latincesi

(Potato Virüs Y)

Hastalık Tanımı

Hastalığın etmeni Patates Y virüsüdür. Yalnız canlı bitki içinde çoğalabilir. Enfeksiyon yeteneğini hasta bitki özsuyunda bir müddet devam ettirebilir. Bitkide sistemiktir. Konukçu bitkide inkubasyon müddeti 5-15 gündür. Bazı test bitkilerinde lokal lezyon verir. Doğada yaprak bitleriyle yayılır. En önemlileri Myzus persicae (Yeşil şeftali biti), Aulacorthum circumflexum, A. solani, Phopalosiphum padi, Macrosiphum euphorbiae 'dir. Bunlardan M. euphorbiae ve M. persicae Marmara ve Trakya Bölgesi patates ekim alanlarında saptanmıştır. Taşıyıcıda infeksiyon yeteneğini çabuk kaybeden virüsün, esas yayılması vektörlerin kanatlı formları ile olmaktadır. Virüs her türlü vegetatif aksamla geçer. Patateste en önemli yayılma yolu yumru, dolayısıyla tohumluktur.

Yaşayış

Enfeksiyonlarda hastalığın belirtileri ilk yıl genel olarak düzensiz mozaik ve koyu lekeler şeklinde görülür. Hastalığın ileri safhalarında yaprakta kıvırcıklaşma görülür.Yaprağın kırılganlığı artar , dokunulduğunda kolaylıkla sapa bağlı olduğu yerden kopar ve gövdede asılı kalır. Bu şekilde çok defa kurur ve çıplak bir sap ve tepede bir avuç kıvrılmış yaprak görülür. Hasta yumrudan gelen bitkide mozaik, kıvırcıklaşma ilk belirtilerdir. Daha sonra yaprak alt damarlarında kahverengileşme görülür. Böyle yapraklar içe doğru kıvrılır. Büyümede geri kalma meydana gelir. Böyle bitkilerde erken sararma görülür ve yumru bağlama azalır. Hastalığın yukarıda verilen genel belirtileri patates çeşitlerine göre az veya çok değişebilir. Bazı çeşitler belirtisiz taşıyıcıları olabilir. Hastalık çok defa patates X ve patates A virüsleri ile birlikte görülür. Bu durumlarda yaprakta kıvırcıklaşma ve damar nekrozu daha şiddetlidir. Böyle durumlarda verimi olumsuz etkiler Hastalık bütün Türkiye ' de patateslerde yaygındır.

Kültürel Önlemler

Hastalığa dayanıklı veya tolerant çeşitlerin ekimi Hastalığın ve vektörün kış konukçularının patates ekim bölgelerinde imhası Özellikle tohumluk patatesin vektörlerin bulunmadığı bölgelerde üretilmesi

Kimyasal Mücadele

Hastalığın vektörlerine karşı insektisitlerle mücadele yapılmalıdır.Bu , dikimle birlikte verilen sistemik ilaçlar olabileceği gibi , vektörlerin patatese geliş durumlarına göre , patatesin çıkışından sonra verilebilecek sistemik ilaçlarla da olabilir.

İlaçlama Zamanı

Vektörlerin patatese geliş durumlarına göre mücadele zamanı saptanır.