Latincesi

(Malacosoma neustria (L.) (Lep.: Lasiocampidae)

Hastalık Tanımı

Ortalama 35-40 mm kanat açıklığında olan dişi kelebeklerin üst kanatlan üçgen şeklinde ve sütlü kahverenginde olup ortasında hafif meyilli kızıl kahverenginde bir şerit vardır. Erkek kelebekler 28-30 mm kanat açıklığında deve tüyü renginde olup. ön kanatlan iki kızıl kahverengi çizgi enine kat eder. Yumurtalar kirli beyaz renkli tek köklü diş biçiminde olup, ince dallara birbirine siyah renkli bir madde ile yüzük biçiminde yapıştırılır. Olgun tırtıllar 55-60 mm boyunda, baş mavi, vücudu sırtta beyaz, yanlara doğru kiremit rengi, siyah, sarımsı ve mavi olmak üzere yol yol renkli ve seyrek kıllıdır. Pupalar, 18-23 mm boyunda ve beyaz ipek gibi ipliklerden örülmüş mekik şeklindeki kozalar içindedir. Kışı yumurta halinde geçirir. Nisan ayı ortalarına doğru tırtıl çıkışları başlar. Tırtıllar çıkışlarından itibaren ağ örerler ve bu ağlarını geceleri ve kötü havalarda barınak olarak kullanırlar. İlk dönemlerinde topluca bulunan tırtıllar üçüncü dönemlerinden itibaren dağılırlar ve bundan sonraki dönemlerinde yaprakları oburca yiyerek beslenirler. Beş gömlek değiştirdikten sonra olgunluğa erişen tırtıllar mayısın ikinci veya üçüncü haftasından itibaren ağaçların dal ve yapraklarında ördükleri gevşek kozalar içerisinde pupa olurlar. Pupalardan 2-3 hafta sonra genellikle haziranın üçüncü veya dördüncü haftasından itibaren ergin çıkışları başlar. Dişi kelebekler çiftleşmelerini takiben, yumurtalarını ağaçların genellikle bir yıllık ince dallarına yüzük (halka) biçiminde dizerler ve bunları, kuruyunca sertleşen yapışkan bir madde ile birbirine ve dala yapıştırırlar. Bir dişi 200-300 yumurta bırakır. Yılda bir döl verir.

Yaşayış

Yüzük kelebeği tırtılları ağaçların önce tomurcuklarını, daha sonra da yapraklarını yiyerek zararlı olurlar. Salgın yıllarında ağacı tamamen yapraksız bırakırlar. Ülkemizin hemen her yerinde bulunur.

Kültürel Önlemler

Yüzük kelebeğinin çok sayıda parazitoidi bulunmaktadır. Bunlardan Apanteles sp. (Hymenoptera-Braconidae); Brachymeria sp., Trichogramma buluti Kostadina (Hym.): Trichogrammatidae) Pimpla instigator Fabr., Therunia atalantae Poda. (Hym. Ichneumonidae) Winthemia yuadripustulata F., W. q. var. apicalis Mg., Carcelia gnava Hr., C. heloniae Rond., C. excisa Fail., Exorista lota Mg., E. affinis Fuli, E. prominens Mg., Zenillia libatrix Pz., Erycia achnabli Villen., Comsilura concinnate Mg., Pales pavida Mg., Tachina larvarum L., T. rostica Mr., T. neustriae Boisb. (Diptera-Tachinidae) Telenomus laeviusculus Ratz., Anastatus bifasciatus Fonsc., Oaencyrtus sp., O. neustria Merc., O. tardus Ratz.ve O. ması Yüzük kelebeği yumurta, larva ve pupalarından saptananlardan bazılarıdır. Bunlara ülkemizin birçok yerinde rastlamak olasıdır. Ankara ilinde yüzük kelebeği yumurta parazitoidlerinin yaygın ve etkin oldukları ve bazı yerlerde % 55'in üzerinde parazitlenmeye neden oldukları tespit edilmiştir. Kışın ince dalcıklar üzerinde bulunan yumurta kümelerinin, ilkbaharda ise ilk dönemlerindeki tırtıl kümelerinin bulunduğu dalcıklarla birlikte kesilerek bahçeden uzaklaştırılması biçiminde uygulanır. Bu yönteme salgın yıllar dışında öncelikle başvurulmalıdır. Yüzük kelebeği çok sayıda bulunan yararlı türleri tarafından genellikle baskı altına alınabilmektedir. O yüzden ilaçlamalardan olabildiğince kaçınılmalıdır. Mutlaka ilaçlama yapmak gerekirse Bacillus thuringiensis ihtiva eden biyopreparatların kullanılmasına öncelik tanınmalıdır.

Kimyasal Mücadele

Yaprakların alt ve üst yüzlerinin ilaçlı su ile iyice kaplanmasına özen gösterilmelidir.

İlaçlama Zamanı

Kış aylarında kontrol edilen bahçelerde ağaçların % 30'dan fazlası bulaşık ve bulaşık ağaçların da % 10'unda ağaç başına ortalama 15-20 veya daha fazla yumurta kümesi varsa ilkbaharda ilaçlı mücadele gereklidir. Daha düşük populasyonlarda ise mekaniksel mücadele uygulanmalıdır. İlkbaharda kimyasal mücadele larvalar yumurta kümelerini tamamen terk ettikleri zaman yapılmalıdır. Tek ilaçlama yeterlidir.