Latincesi

(Scolytus rugulosus MÜH.) (Col.: Scolytidae)-(S. amygdali Guer.) (Col.: Scolytidae)

Hastalık Tanımı

Kısa ve dolgun yapılı, küçük silindir şeklinde olan koyu renkli böceklerdir. Başları öne doğru kıvrıktır. Boyları 1-5 mm arasında değişir. Larvaları, beyaz renkte, 3.0-3.5 mm boyunda, kıvrık ve bacaksızdırlar. Önemli türlerin erginleri arasındaki farklar aşağıda belirtilmiştir Meyve yazıcı böceği (Scolytus rugulosus ) Erginlerin boyu 1.8-2.7 mm arasında olup, dişi ve erkek bireyler arasında boy farklılığı yoktur. Koyu esmer veya siyah renktedir. Antenler bacaklar ve elitranin arka kısmı sarı kırmızıdan kahverengiye kadar değişen renktedir. Birinci ve ikinci abdomen segmentleri şişkin olup diğer segmentler sona doğru yavaş yavaş daralırlar. Badem Yazıcı böceği (S, amygdali ) Erginleri 2.0-2.8 mm boyda olup, koyu kırmızımsı kahve renktedir. Dişi bireylerde erkeklere nazaran daha belirgin bir alın çıkıntısı vardır. Elitranın ortasında bazen haç şeklinde siyahımsı hatif bir leke görülür. Yazıcı böceklerin son döneme giren larvaları kabukların hemen altında açmış oldukları sayısız galeriler içinde diyapoz halinde kışlarlar. İlkbahardaki larva döneminden sonra erginler nisan ayından itibaren çeşitli ağaçlara uçarak dağılırlar. Dişiler delik açmaya başlar ye bu arada çiftleşirler. Sonra 2-3 cm kadar açtıkları kısa galeriler içerisine yumurtalarını bırakırlar. Bunların açılması ile çıkan 20-80 larvadan her biri kabuk altlarında eğri birer galeri açarlar. Yazlık larvaları erginlerin yeni uçuşları takip eder. Yılda 1-3 döl verirler.

Yaşayış

Ağaçların odun ve kabuk kısımlarında türlere özgü galeriler açarlar. İlk galeriye bırakılan yumurtadan çıkan larvalar, bu ana galeriye dik açıda ikincil galerileri oluştururlar. Yazıcı böcek saldırısına uğramış bir dalın kabuğu kaldırıldığında, 2-3 cm boyunda kısa bir ana galeri ve içi odun tozu ile dolu 10-20 cm uzunluğunda birçok eğri galerinin varlığı görülür. Daha çok sekonder zararlı sayılırlar. Bakımsız ve zayıf ağaçlara saldırdıkları gibi, bunların yine daima zayıf dallarını tercih ederler. Beslenme düzeni bozulan dalcıklar kurur. Bulamadıkları zaman sağlam dallara da gelirler. Böyle dallar hafif bir rüzgarla çabucak kırılabilir. Gelecekteki meyve verimi düşer. Saldırdıkları ağaçları 2-3 yıl içinde kuruturlar. Yurdumuzun her tarafında yaygın olup birçok meyve ve orman ağaçlarında bulunurlar.

Kültürel Önlemler

Yazıcı böceklere karşı en etkili mücadele yöntemidir. Daha çok zayıf ağaçları seçen bir zararlı olduğundan ağaçların budama, gübreleme, sulama ve toprak işlemesi ile kuvvetli tutulması gereklidir. Budama artıkları bahçeden en az 2 km uzaklaştırılmalıdır. Bu arlıklar yakacak olarak kullanılacaksa bir yere yığılmalı, bu yığınlara çoğalmak üzere gelen böceklerin talaş çıkardıkları görüldüğünde dal yığınları ilaçlanmalıdır. Mart, haziran ve eylül aylarında olmak üzere yılda üç kez ağaçlara kurumuş dallar tuzak olarak aşılmalı, bu tuzaklarda talaş çıkmaya başlar başlamaz hepsi toplanıp yakılarak imha edilmelidir. Aynı şekilde böcekli dallarda kesilip yakılmalı, özellikle fidanlıklarda yerde kuru dal bırakılmamalıdır.

Kimyasal Mücadele

Ağaçlar değişik doğrultulardan iyice ilaçlanmalıdır. Özellikle gövde ve dal yüzeylerinin ilaçla kaplanmasına özen gösterilmelidir. Ayrıca budama artıklarının yığıldığı kurumuş dallarda da böceklerin talaş çıkardıkları görülür görülmez önerilen ilaçlarla iyi bir kaplama ilaçlama yapılmalıdır.

İlaçlama Zamanı

İlkbaharda nisan - mayıs aylarında yapılacak gözlemlerle kurumuş dallarda ergin çıkışları görülür görülmez ilk, bundan 10-15 gün sonra da ikinci ilaçlama yapılır. İkinci döle karşı yine aynı şekilde temmuz, ağustos aylarında yapılacak gözlemler sonucu ergin çıkışan görülür görülmez ilk, bundan 10-15 gün sonra da ikinci olmak üzere bir mevsimde 4 ilaçlamaya gereksinme vardır.