Latincesi

(Parthenolecanium corni Bouche) (Hom.: Coccidae )

Hastalık Tanımı

Ergin dişinin kabuğu yarım küre şeklindedir. Rengi başlangıçta koyu kahverengi olup üzerinde siyah ve sarı bantlar bulunmaktadır. Daha sonra bu renk açık kahverengine dönüşür. Kabuk buruşur ve üzerinde koyu renkli çukurluklar oluşur. Eski kabuklar ise koyu sarı veya açık kahverengidir. Çoğu kez üzerinde parazitoid çıkış delikleri görülür. Dişilerin, kabukla birlikte uzunluğu 3,5, yüksekliği ise 1.5-2 mm kadardır. Ancak vücut büyüklüğü, bulunduğu konukçu bitkiye ve beslenme durumuna göre değişir. Olgun erkekler de kahve renkli olup, iki kanadı, anten ve bacakları mevcuttur. Ayrıca abdomenin sonunda 2 adet beyaz uzantı bulunmaktadır. Yumurtadan yeni çıkan hareketli larvalar açık sarı. sonraki dönemler ise kahverenginde olup, vücutları yassıdır. Dişinin kabuğu altında bulunan yumurtalar oval şekilde olup, renkleri önce beyaz, sonra krem ve pembemsi bir renk alırlar. Bazen aynı kabuk altında açık ve koyu renkli yumurtaları bir arada görmek mümkündür. Kahverengi koşnil kışı, ağaçların genç dal ve sürgünlerinde 2. dönem larva halinde geçirir. İlkbaharda tomurcuklar açıldığı zaman beslenmeye ve gelişmeye başlarlar. Mart ayının ilk haftasından itibaren erkek ve dişi koşnilleri birbirinden ayırmak mümkün olmaktadır. Dişiler, kısa süre içinde gelişerek kabarık bir şekil alırlar, Renkleri de çok fazla değişim gösterir. Erkekler ise prepupa ve pupa dönemlerini geçirdikten sonra kanatlı ergin halinde kabuğu terk eder ve uçarlar. Erkeklerin kabuklan uzunca oval olup, dişilerinki gibi kabarık değildir. Kabuk rengi de beyazımsı - gridir. Olgun hale gelen erkek ve dişiler çiftleşir ve çiftleşen dişiler, nisan sonu mayıs başından itibaren yumurta bırakmaya başlarlar. Hazirana kadar dişilerin kabuklarının içi yumurta ile dolar. Bir dişi ortalama 2070 ( 502 - 4025) adet yumurta bırakır. Yumurtlama 35-37 gün kadar sürer ve yumurtalar doğada 1-1,5 ay sonra açılırlar. Haziranın birinci veya ikinci haftasından itibaren yumurtalardan hareketli larvalar çıkmaya başlar. Bunlar, ağaçların taze yapraklarına geçer ve özellikle yaprakların alt yüzlerine damarlar boyunca yerleşirler. Hortumlarını sokarak yaprakların özsuyunu emerler. Burada 75-8O gün kadar beslenen larvalar, ikinci döneme geçer ve ağustos sonundan itibaren dallara geçerek burada yerleşirler. Yapraklardan dallara geçiş, kasımın ortalarına kadar tamamlanır. Dallarda, kışa kadar beslenerek zararını sürdüren 2. dönem larvalar, diyapoza girer e bu şekilde kışı geçirirler. Yılda 1 döl verir.

Yaşayış

Kahverengi koşnilin larvaları yaprak, dal ve sürgünlerde, dişileri de dal ve sürgünle de, bitki özsuyu emmek suretiyle zarar yaparlar. Yoğunluğun fazla olduğu meyve bahçelerinde; bu doğrudan zararından başka, salgıladıkları ballı maddeler üzerinde saprofit mantarların gelişmesi sonucu "Karaballık ( = Fumajin)" denilen dolaylı bir zarara da neden olurlar. Böyle ağaçlarda dal, sürgün, meyve ve yapraklar koyu bir renk alırlar. Bu gibi ağaçları kışın, kolayca fark etmek mümkündür. Gerek emgi, gerekse fumajin şeklindeki zarar nedeniyle sürgün ve dallar gelişemez, yapraklar zammından önce dökülür, sonunda ağaçlar zayıf kalır, meyve verimi ve kalitesi düşer. Kahverengi koşnile, yurdumuzun hemen her tarafında az veya çok rastlanır. Ancak daha çok Orta Anadolu, Batı Anadolu ve Karadeniz bölgelerinin bazı kesimlerinde yoğun olarak bulunur.

Kültürel Önlemler

Orta Anadolu Bölgesi'nde Kahverengi koşnilin, Brachytarsus fasciatus Forst var. ventralis Rey( Col.: Anthribidae) adlı önemli bir predatörü saptanmıştır. Bundar başka bazı Coccinellid larva ve erginlerinin, Kahverengi koşnil larvalarını; predatöi akarların da yumurtaları yedikleri belirlenmiştir, ayrıca bazı parazitoidler ve mantarları da bu zararlının doğal düşmanları arasındadır. Kahverengi koşnil ile yoğun bulaşık olan dal ve sürgünler, budama sırasında kesilerek bahçeden uzaklaştırılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

Dal sürgün ve yapraklar başta olmak üzere, ağaçların her tarafı iyice ilaçlanmalıdır.

İlaçlama Zamanı

Mayıs ve haziran aylarında yapılacak kontrollerde 10 cm uzunluğundaki bir dalda, altında yumurta bulunan en az 3 adet dişi koşnil görülmesi halinde o bahçenin ilaçlanması gerekir. Bu zararlının mücadelesi, hareketli larva ile 1. ve 2. dönem larva dönemlerinde yapılmalıdır. Yaz ilaçlaması için en uygun ilaçlama zamanı, yumurtaların tamamının veya tamamına yakın bir kısmının açıldığı devredir. Bu da Orta Anadolu Bölgesi'nde haziran sonu -temmuz başına rastlar. Zamanında ve usulüne uygun olarak yapıldığı taktirde bir ilaçlama yeterlidir. İlaçlamada fazla acele etmemelidir. Zirai bu zararlının larva dönemleri çok uzundur. Dolayısı ile haziran ayından sonbahara kadar, geniş bir mücadele periyodu bulunmaktadır. Populasyon yoğunluğunun yüksek olmadığı yerler ile parazitoit ve predatör faaliyetinin fazla olduğu yerlerde; ayrıca herhangi bir nedenle uygun kış ilaçlaması yapılan bahçelerde ve Elma iç kurduna karşı düzenli ilaçlama yapılan bahçelerde, bu zararlıya karşı ilaçlı mücadele yapmaya gerek yoktur.