Latincesi

Hastalık Tanımı

Vücudu silindirik bir yapıda ve koyu kahve renkte olup üzeri gri renkli kısa tüylerle kaplıdır. Vücut uzunluğu 2-2.5 mm kadardır. Antenleri 3 parçalıdır ve uç kısmı yelpaze gibidir. Yumurta, parlak beyazımsı renkte ve ovaldir. Yumurtadan yeni çıkan larvalar kirli beyaz renkli olup göz ve bacakları yoktur. Odun dokusunda galeri açarak beslendiği için ağız parçaları iyi gelişmiştir. Pupalar galeri içinde teşekkül ederler ve serbest pupa tipindedir. Pupaların renkleri beyazdır. Kışı ergin olarak ağaçların dal ve dalcıkları üzerinde ve yaprak koltukları arasında açtıkları galeri (odacık) içinde geçirir. Şubat sonu Mart başından itibaren kitle halinde terk ederek çevredeki budama artıklarında ve zayıf ağaçlarda toplanırlar. Burada toplanan erginler birer çift olarak (dişi ve erkek) zayıf dal ve budama artıklarının kabuk ile udun dokusu arasına girerek dala dikey bir galeri açarlar. Dişiler bu galerilerin her iki yanına 40-60 adet yumurta bırakırlar. Yumurtalar 4-8 günde açılır. Çıkan larvaların her biri ana galeriye dik ve hiçbir zaman birbirini kesmeyen galeri açarak beslenir. Olgunlaşan larvalar galerilerin uç kısmında önceden hazırladıkları odacıklarda pup olur. Nisan sonu ile mayıs başında da erginler çevreye yayılır. Filiz kıran zararlısı ülkemizdeki bütün zeytin yetiştirilen bölgeler göz önüne alınacak olursa bir yıl içinde 2-4 döl verir. Üreme yalnız zayıf düşen ve kurumak üzere olan zeylin ağacı dallan ile budama artıkları üzerinde olur.

Yaşayış

Üreme yerlerinden yeni çıkan genç erginler sürgünlerin yaprak koltuklarında galleri açarak beslenir Zararlının beslenmesi sırasında veya daha sonra hava koşulları ile sürgünler bu taleri yerlerinden kırılarak kurur. Bazen de bu galeri noktalarında dal veya daha uç kısımlarındaki meyvelerin ve sürgünlerin buruşup kurudukları görülür. bir ergin birkaç yaprak veya meyve koltuğuna bu şekilde galeri açarak zarar verebilir. Ayrıca üreme ortamı zayıf ağaçlan üreme sırasında larvaların beslenmeleri ve erginlerin kılları ile ağacın odun ve kabuk kısmı tahrip edileceğinden ağaç daha kısa sürede kurur. Zeytin yetiştirilen bütün bölgelerimizde ve diğer Akdeniz ülkelerinde yaygın olarak bulunur.

Kültürel Önlemler

Filiz kıran zararlısı üremesini kesinlikle, zayıf kalmış ve kurumuş dallarla tarla içinde kalmış veya evlerin önüne yığılmış budama artıklarına girerek yapar. Zararlının bu özelliğinden yararlanılarak en önemli döl olan ilkbahar dölünün çıkmasını önlemek veya azalmasını sağlamak mümkündür. Bunun için şubat ayında bahçenin içine yer yer budama artıkları tuzak olarak bırakılır. Bu tuzak dallar ve bahçe içinde kurumuş ve kurumaya yüz tutmuş dallar, içine giren erginlerin açtıkları deliklerden nisan ayı içinde talaş çıkmaya başlayınca bu dallar toplanır ve hemen yakılır. Bu kültürel önlemlerin bölgesel olarak bütün çiftçiler tarafından benimsenerek yapılması ile sorun ortadan kalkar. Filiz kıran zararlısı, mart ve nisan aylarında üreme için budama artıkları, kırımış dallar ve herhangi bir nedenle zayıf düşmüş ağaçlarda bulunacağından bu gibi yerler kontrol edilir. Zararlının buralarda bulunma durumuna göre mücadeleye karar verilir. Yaz aylarında ise populasyonun durumunu öğrenebilmek için 10 ağaçtan 20'şer sürgünde meyve, yaprak koltuklan kontrol edilir. Sağlam ve tahribatlı göz sayıları bulunarak % zarar saptanır. Eğer gözlerde % 15 ve daha yukarı oranda zarar saptanırsa önlem alınmalıdır.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama Zamanı