Latincesi

Hastalık Tanımı

Ergin dişide vücut; simetrik oval, iyice bombeleşmiş dış bükey şekilde ve sarımsı yeşil ile kahverengi-yeşile kadar değişebilen bir renktedir. Boyu ortalama 5 mm. eni ise ortalama 3 mm. dir. Yumurtlama devresine girmeden önce sırtın orta kısmı boyunca sarımsı yeşil bir alan ve burayı iki taraftan çeviren kahverengi siyahımsı iki hat meydana gelir. Sekiz segmentli ve ortalama 0.4 mm. uzunluktaki antenler iyi gelişmiş olup vücudun altında kıvrılmış vaziyette dururlar. Bacaklar normal gelişmiş olup vücudun altında kıvrılmış vaziyettedir. Yumurtalar pürüzsüz, oval şekilli olup ilk bırakıldıkları zaman şeffaf açık krem renkli, açılmaya yakın koyu krem renk almaktadırlar. Yumurtaların boyu ortalama 0.3 mm. eni ise 0.2 mm.dir. Yumurtalar yumurta paketi içinde bulunur. Yumurta paketleri mum iplikçilerinden yapılmış kenarları hemen hemen paralel devam eden, uzunlamasına beyaz bir yastığı andıran pamuk demeti gibidirler. Yumurta paketleri ortalama 6-7 mm. boyda ve 3-4 mm. endedir. Doğada yumurta paketlerinin şekli ve görünüşü türün ilk bakışta tanınmasına yardımcı olabilir. Yumurtadan yeni çıkan larvalar kirli sarı renkli simetrik oval şekilli olup ortalama 0.4 mm. boyda ve 0.2 mm endedir. 1. dönem larvalar, kirli sarı ile açık sarı renkte simetrik oval şekildedir. Boyu ortalama 1.25 mm eni ise 0.6 mm dir. 2. dönem larvalar kirli soluk limon sarısı renkte, simetrik oval şekildedir. Boyu ortalama 3 mm. eni ise 1 mm. dir. 3. dönem larva kirli sarımsı renkte simetrik oval şekilde olup boyu ortalama 3 mm. eni ise 1.5 mm. dir Genç dişide; vücut simetrik oval ve hafifçe bombeleşmeye başlamıştır. Genellikle bej rengindedir. Sırt üzerinde koyu kahverengi benekler oluşur. Boyu ortalama 4 mm. eni ise 2 mm dir. İklim koşullarına bağlı olmak üzere Doğru Karadeniz Bölgesinde mart ayından itibaren sürgünlere geçmeye başlayan larvalar buralarda gelişmelerini tamamlayarak ergin dişi olurlar. Yumurtlamaya hazırlanan dişiler özellikle yaprakların alt yüzlerine geçerek hareketsiz dururlar. Doğada ilk yumurta paketlerine Nisan ortalarında da rastlanmışsa da genellikle Mayıs'ın ilk haftasından itibaren yumurtlama olmakta ve Temmuz ortalarına kadar sürmektedir. Normal şartlarda bir dişi bir tek yumurta paketi meydana getirir ve doğa koşullarında ortalama 612 (44-1246) yumurta bırakır. Yine doğal koşullarda yumurta açılma oranı ortalama % 88 olup az da olsa bazı yumurta paketlerindeki yumurtaların tamamının açılmadığı görülebilir. Yumurta paketini terk eden larvalar çok hareketli olup sürgün ve yapraklarda bir süre gezinerek genellikle yaprakların alt yüzlerine kendilerini tespit ederler. Yaz aylarını tamamen birinci dönem halinde geçirirler. Sonbahar başlarından itibaren gömlek değiştirmeye başlayan 1.ci dönem larvalar 2. ci dönem haline geçmeye başlarlar. Sonbahar sonlarından itibaren populasyonun bir kısmı bulundukları yerleri terk ederek kök boğazına inerler. Şubat sonlarına doğru gömlek değiştirmeye başlayan 2.ci dönem larvalar 3. cü dönem haline geçmeye başlarlar. Mart başlarından itibaren bulundukları yerleri terk ederek bitkinin üst kısımlarına doğru ağır ağır hareket ederler. Bundan sonra hızlı bir gelişme dönemine girerek ergin dişi olurlar. Zararlı bölge koşullarında yılda bir döl vermektedir. Erkek bireylere tesadüf edilmemiştir.

Yaşayış

Çay koşnilinin esas zararı salgıladığı tatlımsı madde üzerinde oluşan fumajin-den dolayı olmaktadır. Ayrıca bitkinin öz suyunu emmek suretiyle de zarar yapmaktadır. Bitkinin özellikle yapraklarını ve diğer kısımlarını kaplayan siyah ve isli görünüşlü fumajin tabakası özümleyemeye ve solunuma engel olarak çay ocağının zayıflamasına ve verimden düşmesine neden olmaktadır. Koşnille çok bulaşık ve sıvama bahçelerde fumajin' den dolayı özellikle yaşlı yapraklar daha erken dökülmektedir. Koşnil yoğunluğu arttıkça üründeki kayıp miktarı da artmaktadır. Genel olarak yılda ortalama % 9 (4-15) ürün kaybına neden olmaktadır. Koşnilin kaliteye etkisini belirlemek için yapılan kimyasal analizlerden, kaliteyi etkileyen maddelerde çok az bir miktarda azalma olduğu, ancak erganeloptik yöntemle yapılan kalite tayinlerinde bulaşık ürün ile temiz ürün arasında hissedilir bir farkın olmadığı tespit edilmiştir. Doğu Karadeniz Bölgesi çaylıklarının % 97'si koşnille değişik oranlarda bulaşık olduğu ve koşnilin bütün çay alanına yayılmış olduğu tespit edilmiştir.

Kültürel Önlemler

Normal verime girmiş çaylıkların 4-5 yılda bir budanması yetiştiricilik yönünden zorunludur. Usulüne uygun olarak sonbahar veya ilkbaharda yapılacak derin budama ile zararlı populasyonunun büyük çoğunluğu yaprak ve dallarda olduğunda önemli oranda azalacaktır. Ancak budama artıkları ve sıralar arasındaki küçük bitkilerin tamamı çaylıktan çıkarılarak yakılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama Zamanı

Zararlıya karşı iki dönemde ilaçlama yapılabilir. Ekim - mart ayları arasında kışlık ilaçlama mayıs ayı sonu veya haziran ayı başlarında inficar görüldüğünde birinci 15 gün sonra ikinci uygulama yapılmalıdır. Ancak yazlık ilaçlamada inficardan 10 gün sonra yapılacak bir uygulama ile de kesin sonuç almak mümkündür. Dolayısıyla yazın yapılacak ilaçlamada bu tek ilaçlama tercih edilmelidir.