AMAÇ ve KAPSAM
Bu metot tahin helvasında susam yağı miktarının tayinini kapsar.

PRENSİP
Tahin helvasının petrol eteri ile ekstraksiyonu ile mevcut yağın çözülerek alınması, eterin tamamen uzaklaştırılarak tartılmasıdır.

ALET EKİPMAN VE AKSESUARLAR
•Genel laboratuvar alet ve malzemeleri
•Soxhelet ekstraksiyon cihazı
•Elektrikli ısıtıcı
•Kurutma dolabı, 110±1 ?C‘ye ayarlanabilen
•Terazi 0.001 g hassasiyette tartabilen

KİMYASALLAR
•Petrol eteri, kaynama noktası 40-60 ?C olan

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
•Ekstraksiyon esnasında yağın yanmamasına dikkat edilmelidir
•Aynı numunede birbirine paralel en az iki tayin yapılmalıdır
•Düzeneğin ısı değişkeni ve su akış hızı kontrol altında tutulmalıdır.

İŞLEM
Yaklaşık 100 g tahin helva numunesi havanda veya blenderde homojenize edilerek yaklaşık 10 gramı yeterince kum ile karıştırılır, Soxhelet kartuşu içine tartılır. Kartuşun ağzı, yağsız pamukla kapatılır ve Soxhelet cihazının orta kısmındaki yerine yerleştirilir. Daha önceden 100 ^oC deki etüvde kurutulup , desikatörde soğutulan ve tartılarak darası alınmış balon ve geri soğutucu bağlanır. Soğutucunun üzerinden bir huni yardımı ile petrol eteri dökülerek; orta kısmın bir defa sifon yapması sağlandıktan sonra, yarısına kadar tekrar doldurulur. Sistem, su banyosu veya elektrikli ısıtıcı üzerine oturtulur, cihazın soğutucusu suya bağlanır. Dakikada 150 damla hızla damıtma sağlanacak şekilde ısıtılır. Ekstraksiyon işlemi en az 6 saat sürdürülür. Ocak kapatılır ve sistem soğuduktan sonra kartuş dışarı çıkartılır.Petrol eteri damıtılarak toplanır. Soxhelet balonu içinde kalan petrol eteri hafif hava akımı ile tamamen uzaklaştırılıp, 100 ?C’deki etüvde 30 dakika tutulur, desikatörde soğutulup tartılır.
Hazırlanmış olan aynı numune üzerinde iki tayin yapılır.

HESAPLAMA

Numunedeki susam yağı miktarı kütlece yüzde olarak; aşağıdaki formülle hesaplanır

Susam yağı (%) = 100 x ( m2 – m1) / m0

m1= Soxhelet balonunun boş kütlesi, g
m2= Soxhelet balonunun ekstrakte edilen yağ ile birlikte kütlesi, g
m0 = Deney numunesinin miktarı, g

Kaynak : TS 2590 / Nisan 1993